Op een foto uit 1885 ziet men het onthoofde beeld van St. Odulphus, de heilige wiens naam werd verbonden aan het reeds eeuwen verdwenen St. Odulphusklooster in Stavoren. Dat klooster had veel te maken met De Bilt en Oostbroek in de twaalfde eeuw. De foto is in bezit van het Utrechts Archief. J.J.A van Winsen is de fotograaf (1851-1927).
Het beeld komt uit de Utrechtse St. Salvatorkerk en behoort tot de collectie van het Centraal Museum. In 1132 stuurde de Utrechtse bisschop Andreas twaalf monniken en nonnen van Oostbroek naar dit klooster om de twaalf priesters van dat klooster (kannunniken) te vervangen. Die laatste had hij weggestuurd vanwege hun liederlijke leven. De veertiende-eeuwer Johannes de Beke of Beka schreef daarover:
In denselven jare die bisscop Andreas sette xii priestere van der kerke tot Staveren om hoer oneersame leven ende brochte daer weder van Oestbroec, beide monicke ende nonnen.
Dit citaat laat overigens nog eens duidelijk zien, dat Oostbroek aanvankelijk een klooster voor mannen en vrouwen was. Een ander citaat van Beka verklaart waarom juist monniken uit Oostbroek gestuurd werden: Oostbroek was een klooster dat zich strak aan de Benedictijnse regels hield. Er staat:
Ende omdat men in dat clooster die reghele der oorde so vaste plach te houden, so hiet ment wileneer der oorden kerker. Daer plach grote versameninge te wesen, want daer bloeyde alrestrengheste die regie van sunte Benedictus oorde.
Odulphus was een negende-eeuwse monnik uit Utrecht, die het werk van Willibrord, Bonifatius en Liudger voortzette. De restanten van het klooster bevinden zich nu in het IJsselmeer voor de kust van Stavoren.
(AD)
U bevindt u op de Rondleiding over de kloosters in De Bilt. Voor het vervolg klik HIER.
Foto: deel van een zeventiende eeuwse prent van Odulphus door Frederick Bloemaert naar een schilderij van Abraham Bloemaert. Rijksmuseum Amsterdam.
Citaat: H. Bruch, Johannes de Beke, Croniken van den Stichte van Utrecht ende van Hollant (Den Haag 1982) p. 73.
Zie over Stavoren en Oostbroek ook: Anne Doedens en Jan Houter, Vlieland. Een Nederlandse geschiedenis (Harlingen 2017) 15.