Toen de dorpen in de omgeving van De Bilt ontstonden, waren ze nog te klein voor een eigen kerk. Inwoners gingen in andere plaatsten naar de kerk. Omdat de meeste mensen zich alleen te voet verplaatsten, was dat vaak een heel eind lopen.

De Bilt

Veel dorpen op de Utrechtse Heuvelrug kregen in de dertiende of veertiende eeuw een kerkgebouw, maar het dorp Oostbroek of De Bilt was daarvoor te klein. De gelovigen gingen naar de kapellen van de kloosters Oostbroek of Vrouwenklooster die in de Steenstraat (Dorpsstraat) stond. De Bilt viel onder de parochie van de Nicolaaskerk in Utrecht.

Westbroek

De veendorpen Oostveen (Maartensdijk) en Westbroek en Achttienhoven hoorden bij de parochie van de Jacobikerk in Utrecht. In het drassige gebied van de ontginningen werden de dorpen pas in de vijftiende eeuw wat groter. De oudste echte kerk in de huidige gemeente is de dorpskerk van Westbroek. Onder de monumenten van de gemeente De Bilt is dit de parel. Tot diep in de vijftiende eeuw viel de Westbroekse kerk onder de Utrechtse Jacobskerk. In het dorp Westbroek stond al in 1457 een gotische kapel, die aan het einde van de vijftiende eeuw werd uitgebouwd tot een volwaardige kerk met laatgotische stijlkenmerken. De schutspatroon was Sint Bartholomeus, maar de muurschilderingen toonden de zes polderheiligen die de dorpelingen steun gaven in moeilijke tijden. We behandelen een paar van de bijzondere gedenktekens die in de kerk te zien zijn.

Maartensdijk

De inwoners van Maartensdijk gingen ook naar de Jacobikerk. Dit dorp kreeg in 1465 een eigen kapel, de Sint Jacobskapel. Hij werd later een onderdeel van de dorpskerk die in 1555 is voltooid. Bij Maartensdijk hoorde ook de buurtschap die later Blauwkapel werd genoemd. Daar werd omstreeks 1550 een kapel gebouwd.

Tot in de zestiende eeuw was vrijwel iedereen rooms-katholiek en de kerken werden dan ook niet gebouwd voor een specifieke christelijke stroming; het waren rooms-katholieke dorpskerken. Toen hingen boven de horizon al de donkere wolken van godsdienstige tweestrijd.

DAB

 

U bevindt u op de Rondleiding Kerkgebouwen. Voor het vervolg klik HIER. 

Dorpelingen op weg naar de kerk; getijdenboek van Simon Bening (1483-1561).