In museum Het Catharijneconvent in Utrecht bevindt zich een belangrijk Bilts erfstuk. Het is een Benedictijns misboek van klooster Oostbroek. [Museum Het Catharijneconvent, BMH, pi 68. Foto Ruben de Heer]
Op de site van het Catharijneconvent leest men: ‘De heilige mis is een door een priester geleide kerkelijke plechtigheid. De mis bestaat uit opeenvolgende stadia met bijbehorende rituelen en teksten. Het belangrijkste onderdeel is de herdenking van de kruisdood van Christus. In het misboek, ook missaal genoemd, kan de priester lezen welke gebeden, gezangen en lezingen hij op welk moment moet voordragen. Dit misboek is gemaakt voor de benedictijnenorde.’
Dat het genoemde misboek uit de bibliotheek van Oostbroek kwam, is te lezen op de getoonde afbeelding:
‘Liber Monasterii S. Mariae Sanctique Laurentii in Oostbroick’, of ‘Het [mis]boek van het klooster van de heilige Maria en Laurens in Oostbroek’.
Het boek werd ongeveer een halve eeuw na de uitvinding van de boekdrukkunst gepubliceerd. (Het oudste Europese boek werd omstreeks 1454 gedrukt.)
Even bijzonder als dit boek is ook de drukker ervan. Het is Thomas Anshelm (Baden-Baden, omstreeks 1470 – Hagenau 1522 of 1524.) Deze belangrijke drukker was de eerste die Griekse en Hebreeuwse letters drukte en zo de verspreiding van het werk van humanisten als Johannes Reuchlin, een tijdgenoot van Luther en Erasmus, bevorderde. (Humanisten streefden ernaar door navolging van de klassieke oudheid een ideale mensheid te verwezenlijken. Dat ging hand in hand met het verspreiden van ‘goede en juiste inhoud’ in ‘zo volmaakt mogelijke’ taalvormen.)
AD
Literatuur: Otto Schottenloher: Anshelm, Thomas, in: Neue Deutsche Biographie, Band 1 (Berlijn 1953) p. 312.
Een bladzijde uit het missaal. Museum Het Catharijneconvent, BMH, pi 68. Foto Ruben de Heer.