Afbeelding: Duplexwoningen en de aanleg van groenbakken aan het Meidoornpad in het Tuinkwartier van De Bilt. Foto: Ad Kon (Utrechts Archief). Geschat tijdstip: jaren ’70.

 

In 1947 werd een Ministerie van Wederopbouw en Volkshuisvesting (1947-1956) ingericht, dat gedurende enkele jaren onder leiding stond van minister dr.mr. Joris In ’t Veld. Het streven was een snellere voorziening in het woningtekort. Door eengezinswoningen in twee te delen, konden ze tijdelijk worden bewoond door twee gezinnen. Zo ontstonden de gesplitste of duplexwoningen. De bedoeling was om er uiteindelijk opnieuw eengezinswoningen van te maken. Ook in het dorp De Bilt zijn deze woningen nog aan te treffen in de buurt die nu Tuinstraatkwartier heet. In het dorp Maartensdijk staat een rijtje duplexwoningen achter het oude gemeenthuis. Zij maken ndeel uit van de plaatselijke Industrieweg.

Meer informatie

De duplexwoning voldeed naar het inzicht van het Ministerie van Wederopbouw aan het minimum van de gestelde eisen en behoeften.  Ze zouden voor langere tijd bewoonbaar zijn, omdat zij nadat de woningschaarste voorbij was, weer ongesplitst kon worden naar een normaal eengezinshuis. Het werd bovendien als de oplossing gezien om het bouwtempo te kunnen verhogen, want er was slechts de helft van de woningen nodig om hetzelfde aantal mensen te huisvesten. De planning was 195.000 exemplaren. Daarvan zijn er uiteindelijk zo’n 17.000 gebouwd verspreid over heel Nederland, wat zelfstandige woonruimte opleverde voor 34.000 gezinnen. De Rijksoverheid ging destijds uit van een levensloop van 50 jaar; tien jaar duplexhuis en veertig jaar eengezinswoning.

Niet ideaal 

Hoewel deze gesplitste woningen als niet ideaal werden beschouwd, konden zij wel aan een aantal minimumeisen voldoen. Zo werd de eenheid van de afzonderlijke gezinnen gewaarborgd door afzonderlijke woonruimte en slaapruimte voor elk gezin, afzonderlijke keuken of kookgelegenheid, een afzonderlijke was- en toiletgedeelte en een afzonderlijke voordeur met toegang tot de woning. Omdat deze noodoplossing als tijdelijk was bedoeld werd dan ook een tijdelijke woonvergunning afgegeven. Een ruime meerderheid van de toenmalige regering en vakwereld beschouwde de duplexwoning als de best mogelijke oplossing om op de korte termijn tegemoet te komen aan de grote volkshuisvestingsvraag.

Maartensdijk

Koos Kolenbrander schreef in zijn geschiedenisserie “Kiek nou toch ’s effe an”: Begin jaren vijftig worden er in het verlengde van de stallen van de boerderij achter het gemeentehuis zeven eengezins gemeentewoningen aan de Tolakkerweg gebouwd en langs het pad vanaf de Tolakkerweg naar de Stemagefabriek. Het gaat om acht duplexwoningen. Dit zijn in het kader van de oplossing van de na-oorlogse woningnood twee huizen op elkaar waarvan de bedoeling was dat er na het verdwijnen van de woningnood een huis van gemaakt kon worden. Met de bouw van deze huizen plus een aantal fabrieken ontstond de Industrieweg (De Vierklank 24 juli 2009).

VC

 

Bronnen:

Wikipedia: Duplexwoning:

Bekijkt u vooral het bijgevoegde filmpje, dat is begeleid door Polygoonstem en toenmalig nieuwslezer Philip Bloemendal: “de wederopbouw van ons land gaat voort.”

Canon Volkshuisvesting over de Rijksplanning van wederopbouwwoningen

Duplexwoningen, verleden heden en toekomst – Achitectuurgeschiedenis en monumentenzorg – Thesis van Yke Zuidhoff – Universiteit Utrecht – 2006

De Vierklank:  Participatie en Groen, onderwerpen in het gemeenteraadsdebat Tuinstraatkwartier – Guus Geebel – 20 november 2024.

Kiek nou toch ’s effe an – Koos Kolenbrander – De Vierklank 24 juli 2009.