In de aflevering van de Biltsche Courant van 29 januari 1919 behandelde redacteur Laurentius uitgebreid de gevaren van het ‘bolsjewisme’ in Rusland en Duitsland. Er moest in De Bilt een op te richten burgerwacht paraat zijn! Afbeelding: De burgerwacht van Zaltbommel omstreeks 1920, bij ontstentenis van een afbeelding van de Biltsche Burgerwacht. Foto van Louis van Boort, Museum Stadskasteel Zaltbommel.
Vanaf 1918 werden in Nederland burgerwachten opgericht om, zeker na de revolutiepoging van Troelstra, op te treden tegen ‘revolutionaire woelingen‘. Zij waren de opvolgers van de 1907 opgeheven plaatselijke schutterijen. Deze burgerwachten werden tijdens de Tweede Wereldoorlog door de Duitsers opgeheven. Hoe het zij, Laurentius drong aan op de oprichting van een Biltse weerbaarheidsvereniging. ‘Wees op uw hoede!’ schreef de man. ‘Zet gevaarlijke vreemdelingen uit’, meende hij, en vooral: ‘Kijk uit voor binnenlandse oproerkraaiers die het op het geld van de burgerij voorzien hebben.’
Laurentius vervolgde:
‘Na al het bovenstaande zal het voor onze lezers waarschijnlijk wel duidelijk zijn, dat we ook het oprichten van de burgerwacht in onze gemeente toejuichen en dat we alle ordelievende ingezetenen zouden willen aanmanen, tot de wacht toe te treden.
Er zijn enkelen, die meenen, dat de burgerwacht van de Bilt zou kunnen worden opgeroepen tot bestrijding van revolutionaire bewegingen in andere gemeenten. We kunnen op goede gronden verzekeren, dat dit geheel buitengesloten is. De bedoeling is uitsluitend in de gemeente de Bilt het burgerlijk gezag in de bestrijding van aanrandingen van de openbare orde te steunen en tegen georganiseerd verzet te verdedigen. Daarom wordt ook van Regeeringswege aangestuurd op de vorming van burgerwachten in elke gemeente.
We erkennen, dat we het vreeselijk zouden vinden, als de gewapende burgerwachten van de wapenen zouden moeten gebruik maken, maar als het zou gebeuren, dat evenals in Duitschland en Rusland, tuchtelooze, dolzinnige benden zich zouden vergrijpen aan rechten, leven en goed van andere burgers, dan zien wij geen anderen weg open dan ’t keeren van geweld met geweld. Wat het zwaarste is, moet het zwaarste wegen.‘
Kort hierna werd inderdaad een Biltsche Burgerwacht opgericht, waarvan de leden vanaf 10 mei 1919 wekelijks op zaterdagmiddag schietoefeningen hielden op het terrein van de gemeentelijk vaalt. De oefenmeester was T. Ankersmit, werkzaam bij de levensverzekeringsbank Kosmos te Zeist. (Zie De Biltse Grift, juni 2002, p. 33.)
AD