In de Biltsche Courant zien we hoe in de eerste drie weken na de Duitse inval het leven veranderde. En ook niet veranderde, want heel veel aspecten van het dagelijks leven bleven gewoon hetzelfde. Afbeelding: een vooruitziende advertentie voor slechts licht gedragen kleding.
De burgemeesters en staatssecretarissen hadden besloten, hun werk te blijven doen in het belang van de Nederlanders. Burgemeester Van der Borch tot Verwolde die in 1927 naar De Bilt was gekomen, gaf allerlei beslissingen van de Duitse en Nederlandse autoriteiten door.
Iedereen moest vuurwapens, munitie en ander oorlogstuig inleveren bij het politiebureau. Samenscholingen en optochten werden verboden, net als het luisteren naar niet-Duitse radio-uitzendingen. De verplichting om je huis te verduisteren bleef bestaan, ook nu de Duitsers gewonnen hadden.
Generaal Winkelman, die nog steeds enig gezag uitoefende, liet weten dat er geen enkel bewijs was dat de NSB verraad had gepleegd om de capitulatie van het Nederlandse leger te veroorzaken.
Schaarste
De schaarste was wel te merken. Met regelmaat publiceerde het blad over de distributie van goederen, met name suiker, textiel, koffie, thee, tabak en enkele soorten aardappelen. Men adverteerde met een kookboek Goede voeding in slechte tijden.
Met name energie dreigde schaars te worden. De PUEM en het Zeister gasbedrijf verzochten, zuinig te zijn met elektriciteit en gas. Voor het verkeer binnen de bebouwde kom stelde de burgemeester maximum snelheden vast om benzine te sparen. Er zou streng gehandhaafd worden. De busverbinding Bilthoven-Utrecht werd gestaakt.
Wederopbouw
De redactie legde in haar commentaren de nadruk op eendracht, wat best nodig was in een land met vijftig politieke partijen. Nu is er geen tijd voor onderling gekrakeel of voor praten. „Doen” is het parool! Alle Nederlanders, zonder onderscheid, gorden zich aan tot den strijd voor den opbouw! Niemand blijve achter!
Omdat er zoveel verwoesting was aangericht, moesten alle Nederlanders zich inzetten voor de opbouw van het land. Wat zou helpen, volgend de redactie, was overal tijdig en contant betalen.
Er was een speciale regeringscommissaris voor de wederopbouw aangesteld. De term wederopbouw zien we op 31 mei 1940 voor het eerst verschijnen. Met wederopbouw bedoelde men het herstel van het verkeer, de drooglegging van de onder water gezette gebieden en het herbouwen van steden, dorpen en gebouwen.
Onze levensomstandigheden worden ontegenzeggelijk moeilijker en waar wij, Nederlanders niet gewoon zijn een blad voor den mond te nemen en al heel gauw geneigd zijn onze critiek, dikwyls in lang niet malsche bewoordingen te uiten, zullen wy hebben te leeren, dat zelfbeheersching in dezen een eerste vereischte is. Wij zullen een wachter voor onzen mond dienen te plaatsen en er ons
nauwkeurig rekenschap van geven, dat wij thans tong en pen moeten beheerschen.
Het leven gaat door
Maar we zien in de Biltsche Courant ook heel sterk de continuïteit van het leven zoals dat zich voor de oorlog afspeelde. Dat is met name te zien in de advertenties. Er werd bijvoorbeeld reclame gemaakt voor zwembroeken, braadkippen, kaascrackers, wijn, amandelbroodjes, landhuizen, bontjassen, verzekeringen voor dienstboden en heel veel luxe artikelen. En verder natuurlijk vaak voor fietsen.
Op 4 juni maakte burgemeester Van der Borch bekend dat het afscheuren van plakbrieven of bekendmakingen streng zou worden bestraft omdat het sabotage was.
DAB
Bronnen:
De Biltsche Courant 24 en 31 mei, 7 juni