Kort voor het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog kreeg de fijnmechanische industrie in de gemeente De Bilt er een bedrijf bij. A.W. Köllen begon in 1939 aan De Holle Bilt een reparatiebedrijf voor Electrische Machines, waarvan de naam ELMA werd afgeleid. Hierboven: een arbeider van ELMA repareert een elektromotor (beeldbank Historische Vereniging D’Oude School).
A.W. Köllen (1898-1962) vluchtte in 1939 uit Duitsland naar Nederland. Zijn schoonmoeder was joods en zij was haar leven in nazi-Duitsland niet zeker. Köllen had in Dortmund een fabriek gehad waar hij onder andere voor Siemens elektrische motoren en andere apparaten repareerde. Met een vrachtwagen vol materiaal vluchtte hij de grens over en hij vestigde zich aan De Holle Bilt in een magazijn van het hoveniersbedrijf Blass en Groenewegen.
Met reparatiewerk aan elektromotoren, dynamo’s en aggregaten kwam het bedrijf de oorlog door. Korte tijd na de bevrijding viel ELMA onder ‘vijandelijk vermogen’, want tijdens de oorlog had men voor de bezetters moeten werken en lichtapparatuur zoals zoeklichten moeten repareren. In 1946 werd het beslag echter al weer opgeheven.
Een periode van bloei brak aan. In 1946 ging ELMA een samenwerking aan met het Franse bedrijf Le Roy Somer. Omdat het magazijn aan De Holle Bilt nu te klein werd, besloot de directie in 1957 te verhuizen naar Nieuwstraat 97-99. Er waren toen ruim dertig personen werkzaam.
Helaas was verdere uitbreiding van het bedrijf in De Bilt niet mogelijk. Begin jaren tachtig verhuisde het bedrijf daarom naar de Sterrenbergweg in Soesterberg. Het werd verder uitgebreid door de aankoop van Vortex in Soest dat specialist op het gebied van het balanceren van elektromotoren was. Nieuwbouw in Roemenië en China volgde. ELMA kon zo een breed spectrum aan elektromotoren op het gebied van aandrijf- , besturings- en hijsapparatuur leveren en tegelijk het onderhoud verzorgen. Het bedrijf is nog altijd actief en heeft een dochteronderneming in Roemenië.
Hieronder: Transport van een elektromotor bij de fabriek aan De Holle Bilt. (Beeldbank Historische Vereniging D’Oude School).
PvH
U bevindt u op de Rondleiding Industrieel Erfgoed. Voor het vervolg klik HIER.
Literatuur:
F.Bas, Het “bedrijvig verleden”van De Bilt en Bilthoven, in De Biltse Grift, oktober 1995.
https://www.elmatechnology.com/nl/over-elma
