De locatie aan de Spoorlaan 22 te Bilthoven (foto: JJR), waar de Antiloodwitfabriek Sjoerd van der Zee heeft gestaan. In 1956 verhuisde de onderneming naar Den Dolder om daar haar productie verder uit te bouwen.
Sjoerd van der Zee werkte aanvankelijk in het schildersbedrijf van zijn vader. Aangezien het schilderen hem niet beviel, ging hij de verfhandel in. Hij verhuisde naar Zuilen bij Utrecht. Naast handel in onroerende goederen noemde het dossier van de Kamer van Koophandel al spoedig activiteiten in de verfsector. In 1923 werd gemeld: Handel in anti-loodwit, uitsluitend origineel Nederlands fabricaat volgens het recept ‘Van der Zee’.
In de eerste helft van de twintigste eeuw werd als pigment in verf veel lood gebruikt, waardoor de kleur lang stabiel bleef. Lood was giftig en loodwit werd binnen de EU pas in 1990 verboden. Van der Zee was degene die begon met de productie van anti-loodverf met als pigment zinkwit (zinkoxide). Deze innovatie was een gouden greep.
Van der Zee verhuisde zijn bedrijf in 1938 van Zuilen naar het spoorwegemplacement in Bilthoven naast de kolenhandel Van Ekdom. In 1940 verhuisden het kantoor en de fabriek naar de Spoorlaan 22 en het bedrijf heette kort daarna Van der Zee anti-loodwit fabriek. In de loop van Tweede Wereldoorlog veranderde de naam van het bedrijf in Fortis-Antiloodwitfabriek. Als adres werd in 1949 Dolderseweg 111a Den Dolder genoemd. De tweede naamsverandering volgde in 1952: Fortis Lakfabriek.
Het bedrijf in Bilthoven werd in 1954 opgeheven en de productie werd voortgezet in een gehuurde ruimte in Den Dolder. In dit dorp werd in 1956 een nieuwe fabriek gebouwd aan de Willem Arntszlaan 115.
Eind jaren zeventig werd de naam van de fabriek veranderd in Fortis Coatings. Het personeelsbestand bedroeg in die tijd ongeveer zestig personen. In 1987 werd de onderneming verkocht aan Prochemko International. De productie en de machines werden uiteindelijk verplaatst naar Veghel. Kort daarna werden de gebouwen in Den Dolder (waar nu het bedrijventerrein De Duif is) afgebroken.
JJR
U bevindt u op de Rondleiding Industrieel Erfgoed. Voor het vervolg klik HIER.
Literatuur:
Historische Kring d’Oude School, archiefstukken ‘Antiloodwitfabriek Sjoerd van der Zee’
Marga Verschoor, De Nederlandse Antiloodwitfabrieken, De Biltse Grift, sept. 2013
Dick van Lier en Henk Radstake, Fortis Coatings: een kleurrijk bedrijf in Den Dolder, Dolderse Kroniek, sept. 2013