Op 7 april 1672 bespraken de Staten van Utrecht een belangrijke zaak. Wat als de Fransen over de IJssel kwamen in het gewest bedreigden? Moesten […]
Lees verderDeze waterkering aan de Kooidijk, bij de kruising Kooidijk-Huydecoperweg, ten zuiden van het dorp Westbroek, is vermoedelijk halverwege de negentiende eeuw gebouwd. [Foto Anne Doedens.] […]
Lees verderVanaf vandaag brengt het Online Museum u een nieuwe digitale rondleiding over de Hollandse Waterlinie. Hierin kunt u zien hoe deze verdedigingslinie werd ontwikkeld in […]
Lees verderNa het succes van de Oude Hollandse Waterlinie werd in de negentiende eeuw de Nieuwe Hollandse Waterlinie ontwikkeld. Ook deze waterlinie bestond uit terreinen die […]
Lees verderWe zijn aangekomen bij het einde van de rondleiding over de Hollandse waterlinie in de dorpen van De Bilt. Daarin hebben we gezien hoe de […]
Lees verderDe forten moesten mee met de tijd. De wapens die gebruikt werden tijdens oorlogen, werden steeds krachtiger, zoals ook bleek tijdens de Frans-Duitse oorlog van […]
Lees verderHet Rampjaar in 1672-1673 staat bekend als een periode waarin “de regering radeloos, het volk redeloos en het land reddeloos” waren. De Republiek der Zeven […]
Lees verderDoor het midden van Nederland loopt een lint van terreinen die vroeger bij de dreiging van oorlog onder water konden worden gezet. Overal staan forten […]
Lees verderAfbeelding: Model Uitlegger (Rijksmuseum Amsterdam) Bij de opening van de expo Rampjaar 1672/1673 in het Streekmuseum Vredegoed gaf redacteur Anne Doedens een lezing over de […]
Lees verderDit is een uitsnede van een kaart van het gedeelte van de Nieuwe Hollandse Waterlinie tussen de Zuiderzee en de Lek, met weergave van de […]
Lees verderEen uitsnede uit een kaart met het gedeelte van de Nieuwe Hollandse Waterlinie ‘tussen de Zuiderzee en de Lek, met weergave van de inundatiegebieden en […]
Lees verderDit is een detail van een kaart uit de serie ‘Nettekeningen 1:50.000 van de veldminuten ten behoeve van de Topografische Militaire Kaart, 1850-1864’. (Nationaal Archief, […]
Lees verderDe Nieuwe Hollandse Waterlinie staat op de nominatie voor de Werelderfgoedlijst. In De Bilt liggen een paar belangrijke forten: Ruigenhoek en Voordorp. (Foto’s Anne Doedens.) Een […]
Lees verderDit fort aan de Voordorpsedijk 28-28b werd in de periode 1867-1871 gebouwd samen met de forten Ruigenhoek, Rijnauwen en Vechten. De Nieuwe Hollandse Waterlinie kreeg […]
Lees verderHiermee zijn we aan het einde gekomen van de digitale rondleiding over de NH kerk van Westbroek. Hierboven: ansichtkaart van de Kerkdijk met de kerk […]
Lees verderOktober is traditiegetrouw de Maand van de Geschiedenis. Die gelegenheid grijpt OMDB- redacteur en maritiem historicus Anne Doedens aan om de strijd van een […]
Lees verderAfbeelding: De Biltse forten maken deel uit van de Waterlinieroute, die door een groot deel van Nederland voert. Dit bord is geplaatst voor de fietstunnel, […]
Lees verderIn 1815 kregen de burgemeesters van Nederlandse gemeenten een vragenlijst om in te vullen. Die lijst was niet bedoeld voor de welvaart of het welzijn […]
Lees verderOp de foto ziet men een detail van een toegangsbord van recreatiegebied Ruigenhoek aan de Kooidijk. De vijf verantwoordelijke ‘gebiedspartijen’ (de gemeenten Utrecht en De […]
Lees verderAfbeelding: Vitrine Kunstgang illustreert in geschreven bronnen de historie van de Hollandsche Waterlinie (foto: Veroniek Clerx). Nog tot 1 juni aanstaande is in de […]
Lees verderIn de onderwerpen van deze rondleiding konden we zien, welke elementen in het verleden belangrijk waren voor de dorpelingen. Het telkens weer noemen van dieren […]
Lees verderAfbeelding: Tijdens een symposium op 27 maart 2024 besprak maritiem-historicus dr. Adri van Vliet de brede inzetbaarheid van matrozen en mariniers tijdens de oorlogsjaren 1672-1674. […]
Lees verderDe inval van de Pruisen in ons land in 1787 was een rechtstreeks gevolg van de hier afgebeelde aanhouding van de vrouw van stadhouder Willem […]
Lees verderAfbeelding: Uitlegger met sloep, illustratie uit Rampjaar 1672 – Luc Panhuysen. Uitlegger is een platbodem waarmee bewapende manschappen door ondiep water werden vervoerd. Twee […]
Lees verderVraagstelling: Welke invloed had het landschap van de dorpen van de gemeente De Bilt op de oorlogen die er plaatsvonden en welke invloeden hadden de […]
Lees verderTer gelegenheid van de mobilisatie bezocht Prins Bernhard in 1939 Fort De Bilt. Hier zien we hem afgebeeld op een foto. (Collectie NIMH) Meer […]
Lees verderIn mei 1940, toen de Duitse troepen Nederland binnenvielen, werden de forten geactiveerd als onderdeel van de defensieve strategie van het land. Helaas bleken de […]
Lees verderDrie keer zijn de gebieden van de Nieuwe Hollandse Waterlinie onder water gezet: tijdens de Frans-Duitse Oorlog (1870-1871), tijdens de Eerste Wereldoorlog (1914-1918) en tijdens […]
Lees verderOp de foto is te zien wat er over is van fort Vossegat. Het is nu te vinden op het terrein van de Utrechtse Kromhoutkazerne, […]
Lees verderDeze kaart toont een grenscorrectie uit 1830 tussen de gemeenten Utrecht en Maartensdijk. Daardoor kwam het tot dan toe onder de gemeente Maartensdijk vallende Fort […]
Lees verderIn het uiterste zuidwesten van de vroegere gemeente Westbroek lag vanaf 1819 Fort aan de Klop. (Ontwerptekening van het torenfort/wachthuis aan De Vecht, 1850. Nationaal […]
Lees verderOp De Uithof oftewel het Utrecht Science Park – voor een groot deel Bilts grondgebied tot een grenscorrectie met Utrecht – ligt het Fort op […]
Lees verderTot 1954 waren Westbroek en Achttienhoven zelfstandige gerechten of (later) gemeenten. Op de grens van deze twee gemeenten werd in de jaren 1819-1821 fort De […]
Lees verderDeze kaart uit 1937 toont het ambtsgebied van de wachter van het Fort op de Biltstraat en de Werken bij Griftenstein. (Nationaal Archief, 4.OBGK, nr. […]
Lees verderIn 1880 stelde het ministerie van oorlog een memorandum met bijbehorende kaarten op. Daar viel in te lezen welke bezettingsmacht het fort in oorlogstijd nodig […]
Lees verderAfgebeeld is het overzetten van een kanon over het Zwarte Water langs de Blauwkapelseweg. (Uit: ‘De Prins der geïllustreerde Bladen uit 1911, het Utrechts Archief, […]
Lees verderDe Frans-Duitse oorlog maakte militairen bewust van het gevaar dat Duitsland ook voor Nederland vormde, eerder is uitgelegd. Er werden zelfs snel scenario’s verzonnen voor […]
Lees verderAfgebeeld is dat deel van het werelderfgoed De Nieuwe Hollandsche Waterlinie dat men aanduidt met de term ‘de Stelling van Utrecht’. [Afbeelding Rijksoverheid] Meer […]
Lees verderBij het begin van de mobilisatie werden troepen in fort Voordorp en fort Blauwkapel gelegerd, die later, in de meidagen van 1940, een belangrijke rol […]
Lees verderHet water rondom de Biltse forten werd nogal eens anders gebruikt dan voor militaire doelen. (Fort Ruigenhoek, beeldbank NIMH nr. 2011-1077. Collectie Foto Technische […]
Lees verderDe bouw van de forten Voordorp en Ruigenhoek had alles te maken met de oplopende Frans-Duitse spanningen die uiteindelijk leidden tot de Frans-Duitse oorlog van […]
Lees verderDe forten Ruigenhoek en Voordorp werden doorgaans door een fortbewaker bewaakt. Een enkele keer was er ook een compagnie; 100 tot 150 man waren dan […]
Lees verderOp 20 maart 1939 maakte een militair vliegtuig een noodlanding in een weiland bij fort Ruigenhoek en sloeg over de kop. (Rotterdamsche Courant, 21 maart […]
Lees verderDe Bilt werd net als de rest van Nederland in 1947 geconfronteerd met de Indonesische Onafhankelijkheidsoorlog. Tijdens ‘Operatie Product’, ook wel aangeduid als de ‘Eerste […]
Lees verderIn 1874 werd aan de Tweede Kamer door minister van oorlog Weitzel in de begroting voor 1875 een nieuw te bouwen fort Westbroek voorgesteld: er […]
Lees verderAl in 1870 werd door de minister van Oorlog gerapporteerd over de afwezigheid van goed drinkwater in de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie bij […]
Lees verderVeel foto’s van forten als Ruigenhoek en Voordorp uit de periode kort na hun bouw zijn er niet. Gelukkig zijn er wel bouwtekeningen, die ook […]
Lees verderEcht beproefd werden de forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie nooit. In 1914 noch in 1940 speelden ze een rol van betekenis. Toch beschikken we […]
Lees verderIn augustus 1869 veranderden De Bilt en de omliggende bossen en heidevelden in een groot legerkamp en oefenterrein voor complete legers. Foto: Getuigschrift behorende bij […]
Lees verderDeze bijzondere kaart van ‘den sergeant majoor J.A. van der Monde’ van fort Blauwkapel en omgeving laat de situatie vlak na de bouw van het […]
Lees verderAfgebeeld is een tekening van Esaias van de Velde van dijkherstel bij Vianen in 1624 (Rijksmuseum Amsterdam). Dijkherstel was ook wat in Westbroek moest gebeuren […]
Lees verderDeze kaart geeft een gedeelte weer van de Waterlinie tussen Breukelen en Westbroek. Hij is een detail van een kaart uit 1810. (Utrechts Archief, catalogusnummer […]
Lees verderOnlinemuseumdebilt.nl biedt de bezoekers van de site de mogelijkheid om een belangrijk boekwerk over de geschiedenis van het veen tussen Utrecht en Westbroek als Ebook […]
Lees verderAfbeelding: stadhouder Willem III houdt beraad bij de Hollandse Waterlinie. Op de achtergrond zijn fortificatie Bodegraven. (Schoolplaat J. Haijnde van Papendrecht 1911) De herdenking […]
Lees verderAfbeelding: Het dorp Waverveen werd zwaar getroffen door het Rampjaar (Andries Schoemaker) Tijdens het Rampjaar viel het Franse leger Nederland binnen. Op 23 juni 1672 […]
Lees verderAfbeelding: Wreedheden op een boerderij (Romeyn de Hooghe, Rijksmuseum Amsterdam). Westbroek was het toneel van allerlei Franse wreedheden tegen de boerenbevolking na de inval van […]
Lees verderOorlog en weer hebben veel met elkaar te maken. Meteorologische waarnemingen zijn van groot militair belang. Veldslagen kunnen heel anders aflopen als het weer plotseling […]
Lees verderDe wijk Tuindorp was tot de herindeling van 1954 een onderdeel van de gemeente Maartensdijk. In het verleden lag hier de polder Twaalfhoeven. Afbeelding: Het […]
Lees verderModerne kaarten Met de Napoleontische Oorlogen brak een nieuwe tijd aan. De absolute vorsten van de achttiende eeuw wilden wel een overzichtskaart van hun staten […]
Lees verderDit is een uitsnede van een kaart van de stad Utrecht met gedeelten van De Bilt en Bunnik. (Beeldbank Utrechts Archief, catalogusnr. 216126.) Men ziet […]
Lees verderAfgebeeld is een foto die werd aangeboden aan de bestuurders bij de officiële opening van de inundatiesluis en -brug in de Kanonsdijk ten zuiden van […]
Lees verderVoor de oorlog was het percentage NSB-stemmers in Maartensdijk en De Bilt veel hoger dan het landelijk gemiddelde. Dat had te maken met de samenstelling […]
Lees verderIn 1922 kreeg een groepje heren uit Groenekan en Maartensdijk officieel toestemming van het Departement van Oorlog om in een aangewezen deel van de gracht […]
Lees verderAfgebeeld is een kaart die de omvang van Eyckenstein in 1875 laat zien. (Nationaal Archief, inventaris Eyck van Zuijlichem, nr. 81) (Foto: Anne Doedens.) Op […]
Lees verderLangs de Bisschopswetering stond vanaf de veertiende eeuw een reeks boerderijen, zoals daar tegenwoordig nog staan de Bossehove en de Helenahoeve. Deze buurtschap stond lange […]
Lees verderToen na de reformatie de kloosters afgebroken waren, ontstond voor de protestantse inwoners van De Bilt de behoefte aan een kerk. Pas in 1652 werd […]
Lees verderDe Groenekanner Wim van Schaik die hier is afgebeeld, streed met grote inzet voor het behoud van het cultuurlandschap tussen het Gooi en de stad […]
Lees verderOp 13 september 1787 verklaarde Pruisen Holland de oorlog en kort daarop viel een Pruisisch leger de Republiek binnen om stadhouder Willem V te steunen. […]
Lees verderOpdracht: Beschrijf de forten in de gemeente De Bilt en vertel iets over hun geschiedenis en hun functie. Vorm: Verslag/scriptie of presentatie met PowerPoint. Gebruik […]
Lees verderHier is afgebeeld het uitbreidingsplan van de stad Utrecht uit 1920 van de hand van de beroemde architect H.P. Berlage en de directeur van gemeentewerken […]
Lees verderHier ziet men een schets van een afbeelding op een houten bank, opgesteld in het bejaardenhuis De Rustenburcht in Ursem. De bank is een geschenk […]
Lees verderAfgebeeld is een landschapsschilderij van de schilder Dirk Breed uit de collectie Van Schaik (Groenekan). Dit schilderij is symbolisch voor de strijd voor het behoud […]
Lees verderAfgebeeld is het tuinontwerp van het park dat bij het buitenhuis Terre Neuve hoorde. Het park en het huis waren vanaf 1848 te vinden ter […]
Lees verderDeze foto toont een deel van Fort Blauwkapel. (Foto wikipedia/HenkvD) Op de plaats van het huidige fort was er door de patriotten al in 1787 […]
Lees verderIn 2007 kreeg dit kunstwerk van Peter Jonker een plaats in de toen nieuwe Mathildezaal. (Foto AD) De negentien borden tonen de samenhang tussen […]
Lees verderAan weerszijden van de Utrechtseweg, vlakbij de benzinestations, kan men nog altijd de resten zien van een infanteriestelling die bekend staat als de Werken bij […]
Lees verderHet gebied van de huidige gemeente is veelvuldig opnieuw ingedeeld. Utrecht nam daarbij een groot stuk voor zijn rekening, zoals in de twintigste eeuw Tuindorp. […]
Lees verderFort Ruigenhoek was een onderdeel van de zogenaamde tweede, vooruitgeschoven, kring forten uit derde bouwperiode. Daarbij hoorden ook de forten Voordorp, Werk aan de Hoofddijk, […]
Lees verder