Cornelis (Kees) Boeke (1884-1966) stichtte in 1929 de Werkplaats Kindergemeenschap. Hij staat te boek als een van de belangrijkste onderwijshervormers in ons land. (foto Wikimedia Commons)
Boeke speelde tijdens zijn studie een belangrijke rol in de 1896 opgerichte Nederlandse Christelijke Studenten Vereniging (NCSV). In Engeland maakte hij kennis met de Quakers, een godsdienstige beweging van ondogmatische gelovigen, die uitgaat van het ‘innerlijk licht’ en sterk pacifistisch gericht is. Hij trouwde Beatrice Cadbury, van de steenrijke Quakerfamilie van chocoladefabrikanten Cadbury. Met Beatrice ging hij als missionaris in 1912 naar Syrië.
In 1918 kwam Boeke in Nederland terug. Daar werd hij gealarmeerd door de revolutionaire tendenties van jonge arbeiders. Hij nam met zorg kennis van de internationale ontwikkelingen zoals de Russische Revolutie en vreesde dat het optreden van de politiek geïnteresseerde arbeidersjeugd zou leiden tot een revolutie en weer een oorlog.
In 1921 was het echtpaar Boeke betrokken bij een internationale conferentie voor de vrede. Het leidde tot de oprichting van de War Resisters’ International. Hun symbool was het gebroken geweer. Boeke huldigde een samenhangende levens- en maatschappijopvatting met elementen van oosterse wijsheid, theosofie, antroposofie, mystiek en een op het christendom geïnspireerde religie. Mede daarom richtte hij in 1929 de Werkplaats Kindergemeenschap op.
Boeke werd geïnspireerd door de hoogleraar godgeleerdheid Jacobus Johannes van der Leeuw, die aan de wieg stond van de Practisch-Idealisten Associatie om de jeugd uit de gegoede stand zich op idealistische gronden aaneen te sluiten.
Lang was het gedachtegoed van Kees Boeke bij de overheid verdacht en in het interbellum werd hij door de inlichtingendienst gevolgd. Na de oorlog echter kwam daar een eind aan en bezocht ook de latere koningin Beatrix de Kinderwerkplaats.
In de laatste jaren van zijn leven leed Boeke aan ouderdomsdementie en leukemie. Hij is in 1966 in Amsterdam overleden.
AD
Literatuur:
Daniela Hooghiemstra: De geest in dit huis is liefderijk, Het leven en De Werkplaats van Kees Boeke (1884-1966) (Amsterdam 2013).