Agatha Snellen was een Nederlandse onderwijzeres, schooldirectrice, pedagoge en schrijfster die in haar onderwijsvisie verwant is met Friedrich Fröbel en Maria Montessori. Gebaseerd op de toen nieuwe visie van het belang van de afwisseling van spel en leren in het onderwijs, richtte ze in 1898 in Utrecht een school op die nog steeds als Agatha Snellenschool bestaat. Zij woonde op latere leeftijd tot aan haar overlijden in 1948 in Bilthoven. Foto: de Agatha Snellenschool in Utrecht (Foto JJR) met ingevoegd haar portret.

 

Meer informatie

Agatha Snellen werd in 1862 in Odijk geboren als dochter van predikant Willem Snellen. Zij kwam uit een gegoede familie, zowel van vaders als van moeders kant. Agatha werd onderwijzeres en gaf les aan de Broedergemeenteschool voor meisjes in Zeist, die was gericht op de verbreiding van het evangelie. Ook verbleef zij enige tijd in Nederlands-Indië.

Bij terugkomst in Nederland begon zij kinderverhalen, sprookjes en versjes te schrijven. Voorbeelden van haar werk zijn: Muizenwereld, verschillende verhalen in het kindertijdschrift Zonneschijn en De poppendokter en andere verhalen. Voor een deel werden de kinderliedjes door Catharina van Renes op muziek gezet. Agatha woonde op dat moment samen met haar moeder en haar zuster.

vanaf 1883 gaf Agatha in Utrecht privéles aan leerlingen van vijf tot zeven jaar die afkomstig waren uit vooraanstaande milieus en niet goed konden aarden. Eerst deed zij dat in haar eigen huis, later heeft zij dit gedaan op verschillende locaties in Utrecht die zij zelf kocht. Het aantal leerlingen nam steeds toe.

Haar onderwijskundige zienswijze was verwant aan die van Friedrich Fröbel en Maria Montessori. Haar principes beschreef ze aldus: Het belangrijkste dat wij ieder kind laten ontwikkelen, is vertrouwen. Weten dat je mag zijn wie je bent, speelt daarbij een belangrijke rol. Onze kinderen ontwikkelen zelfvertrouwen doordat ze succeservaringen opdoen en de uitdaging krijgen die bij hen past. Het is wat ons betreft de kunst de lat voor ieder kind op precies de juiste hoogte te leggen. Het ontwikkelt daardoor niet alleen kennis, vaardigheden en talenten, maar blijft ook gemotiveerd om telkens nieuwe ontwikkelingsstappen te zetten.  Haar uitgangspunten in de praktijk waren persoonlijke aandacht, afwisseling van spel en leren, korte lessen en een korte schooldag (‘Kort en Goed’). In 1906 bedroeg het aantal leerlingen 80.

Voor de oudere leerlingen, vooral meisjes van 12-17 jaar, ontwikkelde zijn zelfs een kosthuis. Het waren meisjes die niet naar de hbs of het gymnasium gingen en bij haar nog uitgebreid later onderwijs konden volgen. Het Tehuis voor Schoolgaande Meisjes was gelegen aan de Maliebaan in Utrecht. In 1924 volgde een ingrijpende verbouwing. Na de beëindiging van haar rol als schooldirectrice werd de school beheerd door een vereniging van ouders onder de naam Schoolvereeniging Agatha Snellen. Deze school bestaat nog steeds aan de Nicolaasdwarsstraat in Utrecht onder de naam ‘Agatha Snellenschool’ en is nu een neutrale basisschool. De afgelopen tien jaar bedroeg het aantal leerlingen gemiddeld 207 en de inspectie-beoordelingen waren goed. Het steegje dat toegang gaf tot het gebouw van de school heette in de volksmond Agatha Snellenstraatje. (Foto D.C. Goosen het Utrechts Archief; hieronder.)

De laatste jaren van haar leven heeft Agatha Snellen in Bilthoven gewoond. Men kan stellen dat zij naast onderwijzeres ook schrijfster en pedagoge was. Haar verder schrijfcarrière pakte ze op na het beëindigen van haar directiefunctie bij de school. Zij publiceerde vanaf dat moment weer regelmatig. Zij overleed in Bilthoven in 1948 en is begraven op de Tweede Algemene begraafplaats Kovelswade in Utrecht.

JJR/WK

 

Literatuur

Wikipedia, Agatha Snellen

Huygens Instituut

Alle cijfers.nl, Basisschool Agatha Snellen in Utrecht,

Internet ‘Agatha Snellenschool’

‘Agatha Snellen zeventig jaar’, Utrechts Nieuwsblad 12 oktober 1931