Afbeelding: Beatrice (Betty) Cadbury, de echtgenote van Kees Boeke. (omslagfoto: De geest in dit huis is liefderijk – Daniela Hooghiemstra – 2013) In Betty had Kees (…) een vrouw gevonden die zijn idealen niet alleen omarmde, maar ook de moed had om ze tot in de uiterste consequentie door te voeren. Kees was voor Betty een bron van inspiratie maar omgekeerd vuurde zij ook hem aan. “Bij Kees zie je nog grenzen”, merkte een kennis over die wisselwerking op, “maar bij Betty niet”. Aldus de historica Daniela Hooghiemstra in haar dissertatie ‘De geest in dit huis is liefderijk’ uit 2013, pag. 120).

Hoewel Hooghiemstra de belangrijke rol en invloed van zijn echtgenote Beatrice (Betty) Cadbury op Kees Boekes leven en werk beschrijft, vernoemt ze haar naam zelfs niet in de ondertitel van het boek: Het leven en de Werkplaats van Kees Boeke. Ook in het publicatie Kindergemeenschap (1934), dat geldt als het belangrijkste werk van Kees Boeke, wordt Betty Cadbury nergens beschreven. De stille, kleine Betty, die een ijzeren wilskracht had, plaatste haar leven in de schaduw van haar charismatische echtgenoot. Dat maakte haar zelf niet minder bijzonder.

Meer informatie

Gelijkwaardigheid van mensen stond bij Cadbury, die zelf was opgevoed met het Quakergeloof, boven alles. Dat leverde haar na de oorlog de Yad Vashem-onderscheiding op. Toen 1941 de nazi’s hadden bepaald, dat Joodse kinderen voortaan naar aparte scholen moesten, vond zij als enige van alle medewerkers van De Werkplaats dat de school gesloten moest worden. Toen dit niet gebeurde, verliet ze tijdelijk De Werkplaats om in Loosdrecht aan Joodse kinderen les te gaan geven. Van 1942 tot 1944 bood ze thuis onderdak aan drie Joodse kinderen die als pleegkinderen, onder andere namen en met vervalste papieren, toch op De Werkplaats naar school gingen.

Dat streven naar gelijkwaardigheid deed haar er ook toe besluiten, haar immense vermogen als erfgenaam van het Cadbury-chocoladeconcern op te geven ten bate van de fabrieksarbeiders. Het gezin verarmde en weigerde belasting te betalen. Politiek lieten Betty en haar man zich niet onbetuigd. De anarchistische en streng pacifistische ouders kozen ervoor om hun villa Het Boschhuis te verlaten en anderhalf jaar met hun kleine kinderen op de Bilthovense heide te kamperen. Pas achteraf realiseerde de moeder zich dat dit alles voor de kinderen emotioneel te zwaar was geweest.

Experiment

Met het geld van Betty, voor haar kinderen gestald in de Boeke-Trust, werd vanaf 1926 het pedagogische experiment De Werkplaats Kindergemeenschap uitgerold.  Ze was hier niet alleen medewerker voor het vak Engels, ze was ook ‘de stille hoedster van de inventaris en het gebouw van De Werkplaats’ (Hooghiemstra, 160). Bovendien vormde het door haar ingebrachte quakergeloof de pedagogische grondslag van de school. Ook het streven naar gelijkwaardigheid, tolerantie en samenwerking, het buiten-zijn en het belang van de natuur waren elementen in de pedagogiek van De Werkplaats die uit de koker van Betty kwamen.

Beatrice Cadbury overleed in 1976 in Abcoude, nadat ze een biografie had geschreven over haar man Kees Boeke die tien jaar tevoren was overleden. In 1991 werd in De Werkplaats Kindergemeenschap een buste van haar onthuld, vervaardigd door Fokke de Hoog.

VC

U bevindt u op de Rondleiding over Bijzondere Vrouwen. Voor het vervolg klik HIER.

 

Bron: Huygens-instituut Vrouwenlexicon

 

Afbeelding: Buste van Betty Boeke, gemaakt door Fokke de Hoog, werd geplaatst in de binnentuin van de hal van het gebouw van het Voortgezet Onderwijs en later verplaatst naar de hal van het nieuwe gebouw (2006). Eind 2014 heeft het een nieuwe plaats gekregen in ‘de Ronding’ van het Basisonderwijs. (Uit: website Werkplaats Kindergemeenschap – Bilthoven)