Toen in de Tweede Wereldoorlog het gebrek aan eten steeds groter werd, spoorde de overheid de bevolking aan om beukennootjes te rapen. Op de poster uit 1944 stonden de namen van winkeliers die de nootjes voor de inwoners van de gemeente tot olie konden persen. In De Bilt was dat A. Doornebal in de Willem de Zwijgerlaan en in Bilthoven W. Visser in de Koekoeklaan. Hun namen zijn met de hand bijgeschreven. (Ontwerp J. Wijga Studio Nepon Amsterdam. Foto RHC Vecht en Venen.)
In de hongerwinter waren gewone levensmiddelen zoals aardappelen en brood in de bezette gebieden op de bon verkrijgbaar, maar slechts in een zeer beperkte hoeveelheid. Het gemiddelde rantsoen voor olie en vet lag in het westen eind 1944 tussen 55 en 67 gram per week. Dat was onvoldoende.
In Engeland werd tot in de negentiende eeuw olie geperst uit beukennootjes, zowel voor lampolie als voor spijsolie. Nu gingen de inwoners van Duitsland en Nederland opnieuw beukennootjes persen.
Beukennootjes kon je opeten, maar ze bevatten een kleine hoeveelheid cyanide of blauwzuur, die schadelijk was voor de gezondheid. Daarom adviseerde het Voorlichtingsbureau van de Voedingsraad om dagelijks niet meer dan vijftig beukennootjes te eten. Vrij wat Nederlanders moesten echter met hevige krampen in het ziekenhuis worden opgenomen.
Het hielp als je de nootjes langdurig verhitte, maar dat konden de meeste mensen niet omdat ze niet genoeg brandstof hadden. Je kon ze uitpersen om er olie van te maken, maar bijna niemand beschikte over een geschikte pers. Daarom noemde de overheid op posters adressen waar je ze kon laten persen.
De bevolking at ook andere ongebruikelijke producten. Behalve de bekende bloembollen waren dat vooral suikerbieten, aardappelschillen, brandnetels, rozenbottels en zevenblad. Ook koolzaad perste men tot olie. De meeste van deze voedingswaren waren niet erg lekker. Men ving wel meeuwen maar die smaakten ranzig. Op een onduidelijke manier verdween ook een deel van de honden en katten.
DAB
U bevindt zich op de rondleiding over de bevrijding. Voor het vervolg klik HIER.
Literatuur:
L. de Jong, Het Koninkrijk der Nederlanden in de Tweede Wereldoorlog deel 10B eerste helft.
Verzetsmuseum: https://www.verzetsmuseum.org/museum/nl/tweede-wereldoorlog/themas/eten-in-oorlogstijd/plukken-en-rapen
Geheugen van Nederland / NIOD
http://archief.ntr.nl/verreverwanten/actueel/1432.html
