Op 28 september 1935 overleed op vijfenzestigjarige leeftijd in Utrecht ds. Coenraad van der Voort van Zijp, burgemeester van Maartensdijk. Bij zijn begrafenis was er een forse NSB-erewacht. Afgebeeld is zijn portret, dat is gemaakt in 1923. (Collectie Nationaal Archief).
Van der Voort koos aanvankelijk voor het predikantsambt, maar hij wilde ook de politiek in. In 1908 werd hij lid van de Tweede Kamer en hij bleef dat tot 1925. In 1924 werd hij burgemeester van Maartensdijk. Hij behoorde tot de Antirevolutionairen. Van der Voort volgde Abraham Kuyper op als leider en was van 1913 tot 1919 fractievoorzitter. Hij werkte mee aan de beëindiging van de Schoolstrijd, die leidde tot de financiële gelijkstelling van openbaar en bijzonder onderwijs. Tijdens Van der Voorts burgemeesterschap begon de sterke groei van Maartensdijk door de bouw van Tuindorp (nu Utrecht). Daar vindt men nog steeds een Van der Voort van Zijplaan.
Al vroeg tijdens zijn burgemeesterschap kwam hij in aanraking met de latere leider van de NSB Anton Mussert. In 1931 was Van der Voort Van Zijp met de latere NSB-secretaris Cornelis van Geelkerken betrokken bij de oprichting van de fascistische Vereniging De Bezem. Veel aanhang kreeg deze club niet. Daarna gingen van Geelkerken en Van der Voort op zoek naar een echte ‘Leider’, een Nederlandse Mussolini. Ze kwamen uiteindelijk terecht bij Anton Mussert. In een rapport van de Centrale Inlichtingendienst lezen we: Begin 1932 [was] een nieuwe schakering van de Nationaal-Socialistische gedachte tot leven gekomen, en wel: de Nationaal-Socialistische Beweging (N.S.B.) onder leiding van Ir. A.A. Mussert en van den heer Van der Voort van Zijp, Burgemeester te Maartensdijk.
In 1933 stelde het socialistische kamerlid Kupers Kamervragen aan minister De Wilde over antisemitische uitlatingen van Van der Voort van Zijp tijdens een vergadering van de NSB. In 1934 vaardigde minister De Wilde het ambtenarenverbod uit. Van der Voort stapte toen noodgedwongen uit de partij, maar bleef de NSB wel ondersteunen. Nadat hij in het najaar van 1935 na een korte ziekte overleden was, brachten 800 leden van de partij onder leiding van Cornelis van Geelkerken aan het graf een laatste groet aan “hun oudste groepsleider”.
Hieronder ziet men Van der Voort van Zijp tijdens eerste steenlegging van de inmiddels verdwenen Godijnbank, in het Godijnpark (later Lubroveld) langs de Raiffeisenlaan te Tuindorp. (Collectie Utrechts Archief, nr. 129965.)
U bevindt zich op de rondleiding over de Tweede Wereldoorlog.
Voor het vervolg klik HIER.
Literatuur:
A. Doedens, “Burgemeester ds. Coenraad van Voort van Zijp.(1871-1935)”. In: St. Maerten, nr. 34 p. 9-15.
AD
