Homepage Periode 1085-1500

Terug naar het overzicht

De schenking van Achttienhoven aan het kapittel van Sint Jan

Bij de hier afgebeelde oorkonde van 1085 kreeg de proost van Sint Jan van de Utrechtse bisschop de beschikking over de veenwildernissen van Achttienhoven en […]

Lees verder

De hoge heren van Achttienhoven

Afgebeeld is de lijst van proosten van St. Jan die tussen 1085 en 1648 heer van Achttienhoven waren. Onder hen is Albertus Pigge, zie elders […]

Lees verder

Heren en Vrouwen van Westbroek in de middeleeuwen

Afgebeeld is Frank van Borssele (omstreeks 1395-1470), heer van Westbroek (Rijksmuseum Amsterdam). Het vanaf de late elfde en twaalfde eeuw ontgonnen gebied van de heerlijkheid […]

Lees verder

Den Hoek, een uithof van het Laurensklooster

In het uiterste zuidoosten van de gemeente De Bilt loopt een paar honderd meter ten oosten van het landgoed Oostbroek de Bisschopsweg. Aan deze weg […]

Lees verder

Oostbroek, Ierland en de monnik Henricus Goude

De hier afgebeelde vroeg zestiende-eeuwse tekst heeft alles te maken met de relatie van Oostbroek met Ierland. (Foto: dr. G.M. Landman)   Meer informatie In […]

Lees verder

Ludolf, de eerste abt van Oostbroek

In een afschrift van een verloren gegane oorkonde uit 1113 (opgenomen in een stuk uit 1231) is sprake van de komst van de Brugse prior […]

Lees verder

Middeleeuwse monsters uit Oostbroek?

  Deze monsterlijke kattenkoppen zijn mogelijk afkomstig van het terrein van het gesloopte Sint Laurensklooster van Oostbroek. Ze worden bewaard in het Archeologisch Depot van […]

Lees verder

De dertig abten van het Sint Laurensklooster van Oostbroek

Volgens Aernout van Buchel zou het St. Laurensklooster van Oostbroek tussen 1113 en 1588 – dus tot na de sloop van het klooster – dertig […]

Lees verder

Een oorkonde voor het klooster Oostbroek

Hier is keizerin Mathilde (1102-1167) afgebeeld. Zij was de echtgenote van keizer Hendrik V (1181 of 1186-1125).  Mathilde gaf het document uit, dat de officiële […]

Lees verder

Bisschop Godebald in Oostbroek

Bisschop Godebald van Utrecht (1114 – 1127) was belangrijk voor het Sticht en de stad Utrecht maar zeker ook voor het gebied dat later De […]

Lees verder

Westbroek in een zeer oud geschiedenisboek

Afgebeeld is de titelpagina van voor zover bekend het oudste geschiedenisleerboek van Nederland: de Divisiekroniek van 1517. In dit boek komt Westbroek twee keer voor: […]

Lees verder

Oostbroek, Staveren en Odulphus: 1132

Op een foto uit 1885 ziet men het onthoofde beeld van St. Odulphus, de heilige wiens naam werd verbonden aan het reeds eeuwen verdwenen St. […]

Lees verder

Over Maartensdijk, de Kruistochten en de Ridderlijke Duitse Orde

Afgebeeld is een deel van de voorgevel van het pand Dorpsweg 91, de Bentinckhoeve. (Foto: Anne Doedens)  Boven aan de gevel, midden onder de goot […]

Lees verder

De Dorpsstraat in De Bilt

De Biltse Dorpsstraat heette vroeger Steenstraat en is een van de oudste verharde wegen buiten een stad in Nederland. De huidige Biltse Dorpsstraat heeft als […]

Lees verder

Floris V gevangen genomen in Hollandsche Rading?

Er doet een hardnekkig verhaal de ronde: in het deels ontgonnen, deels woeste gebied tussen de Vecht en de huidige Floris V weg werd in 1296 […]

Lees verder

Middeleeuws aardewerk van Vrouwenklooster

In 1993 werd in het gemeentehuis Jagtlust middeleeuws aardewerk tentoongesteld. Het was opgegraven op de plaats van het voormalige  Vrouwenklooster. Het betrof keukengerei uit de […]

Lees verder

De naam De Bilt

De naam De Bilt betekent waarschijnlijk de gordel, een rand van hoger gelegen zand  tegen de natte veengronden in het westen. Gedeputeerde Staten schreven deftig […]

Lees verder

De Slag bij Hollandsche Rading

Op 19 juli 1348 vond bij Hollandsche Rading een bijna vergeten veldslag plaats, in de buurt van het gebied waar nu op Bilts gebied de […]

Lees verder

Grenspalen met Holland

Tussen Holland en Utrecht staat een reeks grenspalen met een lange voorgeschiedenis. Hier is afgebeeld paal 22 op de Egelshoek bij Hollandsche Rading.   Meer […]

Lees verder

Boudewijn van Sterkenburg

In de kerk van Westbroek ligt de stenen gestalte van Boudewijn van Sterkenburg. De tombe is gemaakt door steenhouwers uit het Belgische Doornik: een voorbeeld […]

Lees verder

De Bilt in brand in 1372 en 1421

  In de late middeleeuwen is De Bilt meermalen platgebrand door binnenvallende troepen, in 1372 vanuit Kleef en in 1421 vanuit Gelre. Afgebeeld is de […]

Lees verder

Het klooster Vredendaal

Dit is een deel van een kaart van de stadsvrijheid van Utrecht in 1541, een kopie van N van der Monde uit 1840 naar een […]

Lees verder

Gietvorm voor een wapenschild

Deze stenen gietvorm werd in Maartensdijk gevonden. Het is eigenlijk een fragment van de helft van een dubbele gietvorm, waarschijnlijk uit de vijftiende eeuw.  Het […]

Lees verder

Het verdwenen Huis Overdevecht

Dicht bij de kruising van de Biltse Rading en de Blauwkapelseweg stond vroeger een versterkt huis met een toren en een slotgracht, het Huis Overdevecht. […]

Lees verder

Het zegel van de Oostbroekse abt Jan Ruysch (1446)

  Op 12 juni 1433 werd Jan Ruysch met de steun van de Utrechtse bisschop Rudolf van Diepholt  abt van Oostbroek. Afbeelding: het zegel van […]

Lees verder

Een bijzonder getijdenboek

Afgebeeld is de aankondiging van de geboorte van Jezus aan Maria, een blad uit het getijdenboek van Gijsbrecht van Brederode uit het midden van de […]

Lees verder

Een doodslag in 1457

In 1457 doodde Walraven van Brederode in De Bilt een burgermeester en een schepen uit Haarlem. Walraven was de gewelddadige bastaardzoon van Reinoud van Brederode, […]

Lees verder

Een machtige heer van Achttienhoven, door de paus geëerd

Afgebeeld is de graftombe van Dirck van Wassenaer, die men in de Janskerk van Utrecht aan kan treffen. (Afbeelding gemaakt door J. Lub, herkomst: Utrechts […]

Lees verder

De gotische bogen van de kapel van Vrouwenklooster

In een muur aan de toegang tot villa Bezuidenhout aan de Vissersteeg in De Bilt bevinden zich gotische gevelornamenten. Ze zijn afkomstig van de kapel […]

Lees verder

Boeken uit Oostbroek – De Sermoenen van Bernard van Clairvaux

Er is slechts één handschrift bekend dat met zekerheid in Oostbroek is geschreven. Het is een Middelnederlandse vertaling van de preken (sermoenen) van Bernard van […]

Lees verder

De kerk van Westbroek

De Westbroekse kerk is gebouwd in de late vijftiende eeuw. Hij heeft een toren die er al stond vóór het schip van de kerk gebouwd […]

Lees verder

David van Bourgondië in de Bilt

In 1481 bracht bisschop David van Bourgondië een kort bezoek aan De Bilt tijdens de Stichtse Oorlog om vandaar de stad Utrecht te bewegen om […]

Lees verder

De Slag bij Westbroek in de literatuur: Oltmans en De Schaapherder

Afgebeeld is een tekening van Jan de Jong in De Schaapherder, Een verhaal uit den Utrechtschen oorlog, 1481-1488. Dit boek verscheen in een reeks herdrukken […]

Lees verder

De slag bij Westbroek

Van 1481 tot 1483 woedde in Utrecht de Stichtse oorlog. Een van de belangrijkste veldslagen in die oorlog zou plaatsvinden bij Westbroek, waarbij de inwoners […]

Lees verder

Boeken uit Oostbroek – Augustinus

  Een van de weinige gedrukte boeken die uit de bibliotheek van Oostbroek is overgebleven, werd in 1491 in Straatsburg gedrukt. Het bevat teksten van […]

Lees verder

De Heilig Grafkapel van Vrouwenklooster

Hier ziet met beelden uit de Heilig Grafkapel van Vrouwenklooster. Het is het werk van een onbekende maker van een grafleggingsgroep met drie heilige vrouwen […]

Lees verder

Het Rechthuis van Achttienhoven

Hierboven zien we een prent van een onbekende tekenaar, die het rechthuis van Achttienhoven weergeeft. Achttienhoven heeft lang een eigen rechtbank gehad.   Meer informatie […]

Lees verder

Boeken uit Oostbroek – De schutbladen van de Postilla

Er resteert uit de bibliotheek van het klooster Oostbroek een zesdelig werk waarin alle boeken van de bijbel worden uitgelegd: de Postilla van Nicolaus de […]

Lees verder