Homepage Periode 1787-1887

Terug naar het overzicht

Adriaan Hendrik Eijck en de Franse Revolutie

Deze prent toont de uittocht van de patriotten uit Utrecht in 1787. Op 15 september 1787 moest de toenmalige bewoner van Eyckenstein, Adriaan Hendrik Eijck, […]

Lees verder

De Patriotten De Bilt uit gejaagd in 1787

In 1787 grepen de Patriotten de macht in een aantal steden in de republiek. In september trok een Pruisisch leger de Republiek binnen en werden […]

Lees verder

De Bilt een slagveld in 1787

Op 13 september 1787 verklaarde Pruisen Holland de oorlog en kort daarop viel een Pruisisch leger de Republiek binnen om stadhouder Willem V te steunen. […]

Lees verder

Johannes van der Palm

De Maartensdijkse predikant ds. Johannes van der Palm (1763-1840) was een belangrijke patriot. Schilderij in de collectie van de Universiteit Leiden.   Meer informatie Johannes […]

Lees verder

Een schaakpartij in Bilthoven

Afgebeeld is hier een schilderij van een schaakpartij, gemaakt tussen 1790 en 1794 door Jean Humbert (Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), object nr. 552.917). […]

Lees verder

De ambtsketen van Achttienhoven

Dit is een lichtmetalen ambtsketen uit de tijd dat Achttienhoven een zelfstandige gemeente was. De penning draagt aan de voorkant het wapen van Achttienhoven en […]

Lees verder

Voor altijd uit beeld: Huis ter Hart te Westbroek

Afgebeeld is een detail van een kaart uit de jaren 1680-1700 van R. de Hooghe, met daarop aangeduid – tussen de letters West en broek […]

Lees verder

Het Jodenkerkhof

Op dit detail van een kaart uit 1847 ziet men het Jodenkerkhof. In 1797 legde men voor de joodse gemeenschap van Utrecht een begraafplaats aan. […]

Lees verder

Maartensdijkse klederdracht

Tot aan de Tweede Wereldoorlog  droegen vrouwen in Maartensdijk en omgeving  de plaatselijke klederdracht, ook wel de ‘Utrechtse dracht’ geheten. Opvallend was de neepjesmuts, gemaakt […]

Lees verder

Waar komt de naam ‘Prinsenlaan’ vandaan?

Afgebeeld is de boerderij Ridderhofstad aan de Prinsenlaan te Maartensdijk die in 1978 door een windhoos werd weggevaagd. Deze boerderij werd in de negentiende eeuw […]

Lees verder

Monumentale Maartensdijkse boerderijen: Dorpsweg 43:

Hier is afgebeeld de boerderij aan de Maartensdijkse Dorpsweg nr. 43. Het is een gemeentelijk monument. (Foto: Anne Doedens) Deze langhuisboerderij dateert uit de eerste helft […]

Lees verder

De Amersfoortseweg en de Wegh der Weegen

Al in de zeventiende eeuw vormde de Amersfoortse straatweg  de verbinding  tussen Amersfoort en De Bilt. Pieter de Smeth, de eigenaar van het landgoed Vollenhoven, […]

Lees verder

C.W.J. baron van Boetzelaer

Christiaan Willem Johan baron van Boetzelaer was in de stad Utrecht actief als lid van de gemeenteraad en in de provincie als lid van de […]

Lees verder

Godert baron van der Capellen

Mr. Godert Alexander Gerard Philip baron van der Capellen, heer van Berkenwoude en Agterbroek (1778-1848) werd in 1809 door koning Lodewijk Napoleon tot minister van […]

Lees verder

Het verdwenen landhuis Beukenburg

De hofstede Beukenburg bestond al in de zeventiende eeuw. Toen was het een herenboerderij aan de Nieuwe Weteringseweg in Groenekan ter hoogte van de Beukenburgerlaan […]

Lees verder

De forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie

De Nieuwe Hollandse Waterlinie, die in de negentiende eeuw ontwikkeld werd, bestond uit terreinen die men onder water kon zetten en uit forten. Drie forten […]

Lees verder

Het wapen van Westbroek

Van 1816 tot 1957 had Westbroek een eigen gemeentewapen. Daarna werd het een onderdeel van Maartensdijk. Dat wapen bestond uit vier delen, waarvan twee afkomstig […]

Lees verder

Ooit gemeente Maartensdijk: Fort Blauwkapel

Deze foto toont een deel van Fort Blauwkapel. (Foto wikipedia/HenkvD) Op de plaats van het huidige fort was er door de patriotten al in 1787 […]

Lees verder

Kaart van de gemeente Maartensdijk

Dit is de Kaart van de gemeente Maartensdijk gelegen in de provincie Utrecht volgens de perceelsgewijze plans uit 1819. De kaart is te vinden in […]

Lees verder

Het wapen van Maartensdijk

Het wapen van de voormalige gemeente Maartensdijk toont Sint Maarten die zijn mantel in twee stukken deelt en de helft aan een bedelaar geeft. De […]

Lees verder

De grafkelder van Rustenhoven

Vlak bij het adres Aanlegsteeg 17 ligt een opvallende grafkelder, diep verscholen in de Maartensdijkse bossen. (Foto AD) Het is de grafkelder van het aanzienlijke […]

Lees verder

Jacob van Lennep in De Bilt

In 1823 maakte Jacob van Lennep, eenentwintig jaar oud, met zijn vriend en medestudent Dirk van Hogendorp een voetreis door het noordelijke deel van het […]

Lees verder

Het Spinneweb in De Bilt

Midden in het bos van het landgoed Beerschoten staat een complex van vier huizen, waarvan de voorgevels de vier zijden van een vierkant vormen. Dit […]

Lees verder

Werk aan de weg

Afgebeeld is een prent van Adri Pieck over werk aan de weg Hilversum-Utrecht. (Collectie Rijksarchief Noord-Holland.) In mei 1825 kregen jonkheer Jan de Rovere van […]

Lees verder

De Gezichtslaan

De Gezichtslaan is ongeveer 2,5 kilometer lang en loopt van de Dorpsweg in Maartensdijk tot de Soestdijkseweg in Bilthoven. Om een mooi uitzicht te hebben […]

Lees verder

De Soestdijkseweg

Op de ansichtkaart: links de Soestdijkseweg omstreeks 1900 (Collectie Het Utrechts Archief). De weg van Soestdijk naar De Bilt was een belangrijke verbindingsweg voor Soest […]

Lees verder

Het tolhuisje aan de Soestdijkseweg

 Vanaf 1826 kregen particulieren toestemming om de Soestdijkseweg te verbeteren in ruil voor het recht om tol te heffen. De twee tollen binnen de gemeente […]

Lees verder

Het familiegraf Calkoen

Op het adres Groenekanseweg 200a vindt men de Groenekanse begraafplaats met het familiegraf Calkoen. (Foto AD)   Meer informatie In 1827  werd een deel van […]

Lees verder

Gemeentelijke herindelingen

Het gebied van de huidige gemeente is veelvuldig opnieuw ingedeeld. Utrecht nam daarbij een groot stuk voor zijn rekening, zoals in de twintigste eeuw Tuindorp. […]

Lees verder

De molen De Kraai

Hoog rijst boven Westbroek de stellingmolen De Kraai op. Hij stond oorspronkelijk op het bolwerk Sloterdijk te Amsterdam. Daar deed hij dienst als stadskorenmolen. (Foto […]

Lees verder

Daniel Jacob van Ewijck als ambachtsheer van De Bilt

De laatste ambachtsheer van Oostbroek en De Bilt was Daniël Jacob van Ewijck (1786-1858), die een aantal belangrijke functies bekleedde buiten De Bilt. Afbeelding: litho […]

Lees verder

Het Tolhuis bij Maartensdijk

In 1953 werd eindelijk de laatste belangrijke tol in Nederland opgeheven: de tol bij Maartensdijk. Benadeelden hadden zeventig jaar tegen de heffing geprotesteerd. Afgebeeld is […]

Lees verder

Monumentale Maartensdijkse boerderijen: de IJzeren Mortier

De fraaie zeventiende-eeuwse boerderij De IJzeren Mortier is in de negentiende eeuw gebruikt als kerkgebouw door gelovigen die zich afscheidden van de Nederlands hervormde kerk. […]

Lees verder

Rijtuigmakerijen in De Bilt

Hierboven ziet men een product van de wagenmakerij Soeders: een statiewagen voor het spoor uit 1840. In 1839 kreeg Nederland namelijk de eerste spoorlijn. (Afbeelding […]

Lees verder

Rijtuig- en carrosseriefabriek Ingenhoes en Buitenweg

  In de 19e en het begin van de 20e eeuw ging vervoer over de weg per wagen of rijtuig. Wagen- en rijtuigmakers waren ook […]

Lees verder

De ijskelder van Beerschoten

De afbeelding toont de restanten van een ijskelder die in gebruik was door de bewoners van het landgoed Beerschoten in De Bilt. Hij was gemaakt […]

Lees verder

De molen Geesina

In Groenekan staat de molen Geesina, een korenmolen die in 2018 gerestaureerd is. De afbeelding laat zien hoe hij er nu uitziet. (Foto AD) Meer […]

Lees verder

Het oude Biltse gemeentehuis

Dit is het  gemeentehuis annex politiebureau, op het adres Dorpsstraat vanouds Steenstraat 25 te De Bilt. Het is in 1884 gebouwd. De foto uit 1916 […]

Lees verder

De diligence van Dieges

Een van de eerste bestrate wegen in ons land was de Steenstraat, die van Utrecht naar Zeist voerde. De dorpsstraat van De Bilt was daarvan […]

Lees verder

De Achterwetering

Afgebeeld is de boerderij  Noordheide aan de Achterweteringsweg nr. 34 in 1925. (Foto: collectie Koos Kolenbrander). De boerderij werd in 1856 gebouwd. Het afgebeelde gezin […]

Lees verder

De villa Terre Neuve

Afgebeeld is het tuinontwerp van het park dat bij het buitenhuis Terre Neuve hoorde. Het park en het huis waren vanaf 1848 te vinden ter […]

Lees verder

Schelto baron van Heemstra

Afgebeeld is Schelto baron van Heemstra (1807-1864) (Foto: Wikipedia/Parlementair Documentatiecentrum, public domain.) Toen hij stierf was deze bewoner van het Maartensdijkse landhuis Beukenrijk sinds twee […]

Lees verder

Het huis Brandenburg in Maartensdijk

Het herenhuis Brandenburg is een voormalige artsenwoning. In het begin van de negentiende eeuw woonde Joseph Gewaltig, genees-, heel-, en vroedmeester in het vroeg negentiende-eeuwse […]

Lees verder

Frans Eijck tot Zuylichem, burgemeester en architectuurhistoricus

  Afgebeeld is een tekening van de Utrechtse Mariakerk van de Maartensdijkse burgemeester Frans Nicolaas Marius Eijck tot Zuylichem (1806-1876), die op Eyckenstein in Maartensdijk […]

Lees verder

De schijnkapel op Sandwijck

Op het landgoed Sandwijck staat een kapel die nooit als kapel is gebruikt. Het is een zogeheten folly, een bouwwerk dat met opzet nutteloos of […]

Lees verder

De grenspalen tussen Houdringe en Beerschoten

Niet alleen Holland en het Sticht Utrecht markeerden hun grens met palen; dergelijke grenspalen waren er ook tussen de landgoederen Beerschoten en Houdringe in De […]

Lees verder

De stuwen van Maartensdijk

In de diverse waterlopen van de voormalige gemeente Maartensdijk bevinden zich staande schuifstuwen uit de periode 1850-1900, gebouwd voor het Waterschap Maartensdijk. (Foto uit 1996 […]

Lees verder

Het gemeentewapen van Achttienhoven

Hier zien we het wapen van de gemeente Achttienhoven. Deze woonkern is van 1795 tot 1812 en van 1818 tot 1954 een zelfstandige gemeente geweest. […]

Lees verder

De portierswoning van Sandwijck

Opzij van het landhuis Sandwijck staat een voormalige portierswoning die in een heel ander stijl is gebouwd. Dit neogotische gebouw, dat wit gepleisterd is, werd […]

Lees verder

Het Biltsche Meertje

In Bilthoven lag tussen 1861 en 1967 het Biltsche Meertje, dat voor heel verschillende bestemmingen gebruikt is. Op de afgebeelde prentbriefkaart ziet men het meertje […]

Lees verder

Waar komt de naam ‘Doornenbalweg’ vandaan?

Op de afbeelding ziet men het pand dat men vindt op het adres Doornenbalweg 2-4, op de hoek met de Dorpsweg. (Foto collectie Koos Kolenbrander, […]

Lees verder

Het station De Bilt

De bouw van het station De Bilt in 1863 en de toename van het aantal treinen dat het station aandeed waren van wezenlijk belang voor […]

Lees verder

De overweg Leyenseweg bewaakt en onbewaakt

Afgebeeld is de spoorwegovergang Leyenseweg in 1913, bij het vijftigjarig bestaan van de Nederlandsche Centraal Spoorweg, NCS.  Men ziet de spoorwegwachter voor zijn feestelijk versierde […]

Lees verder

De nachtwakers van De Bildt

Hier is de nieuwjaarswens uit 1865 van twee Biltse nachtwakers, J. Weijenberg en J. Van Laar. De prent bevindt zich in de collectie Atlas van […]

Lees verder

Een fietsroute langs de forten van de Nieuwe Hollandsche Waterlinie in De Bilt

De Nieuwe Hollandse Waterlinie staat op de nominatie voor de Werelderfgoedlijst. In De Bilt liggen een paar belangrijke forten: Ruigenhoek en Voordorp. (Foto’s Anne Doedens.) Een […]

Lees verder

C. Th. baron van Boetzelaer

Carel Theodorus, baron van Boetzelaer was burgemeester van De Bilt van 1867 tot 1873 en grootgrondbezitter. Afbeelding: Collectie Het Utrechts Archief.   Meer informatie Carel […]

Lees verder

Fort Ruigenhoek

Fort Ruigenhoek was een onderdeel van de zogenaamde tweede, vooruitgeschoven, kring forten uit derde bouwperiode. Daarbij hoorden ook de forten Voordorp, Werk aan de Hoofddijk, […]

Lees verder

Vorstelijk bezoek op Fort De Bilt

In 1869 bezocht koning Willem II Fort De Bilt. Hij is de man met de baard die in het midden staat. De foto is gemaakt […]

Lees verder

Een villa op kloostergrond: Welgelegen

Afgebeeld is de voorgevel van de villa Welgelegen, Groenekanseweg 90 in Groenekan. (Ansichtkaart uitgegeven door D. Ravenstein tussen 1920 en 1925, Collectie Het Utrechts Archief.) […]

Lees verder

Fort Voordorp en de Nieuwe Hollandse Waterlinie

Dit fort aan de Voordorpsedijk 28-28b werd in de periode 1867-1871 gebouwd samen met de forten Ruigenhoek, Rijnauwen en Vechten. De Nieuwe Hollandse Waterlinie kreeg […]

Lees verder

Het Verloren Kerkhof

Een ouderwetse ‘dodenakker’, bestemd voor ‘andersdenkenden’, stond er boven het artikel in de Vierklank van 24 oktober 2017. Op de foto ziet men het toegangshek. […]

Lees verder

C.W.Th. baron van Boetzelaer

Baron Carel Wessel Theodoor van Boetzelaer was van belang voor de Biltse geschiedenis doordat hij in 1930 een deel van zijn landgoed Sandwijck afstond om […]

Lees verder

De school en de schoolmeesters van Maartensdijk

Lang voordat in de twintigste eeuw in Maartensdijk de School met den Bijbel werd opgericht (zie elders op deze site), was er al een lagere school […]

Lees verder

Willem Carel baron van Boetzelaer

Willem Carel baron van Boetzelaer was van 1873 tot 1879 burgemeester van De Bilt. Hij volgde zijn broer Carel Theodoor in deze functie op. Hij […]

Lees verder

Station Maartensdijk

Tussen 1874 en 1934 had Maartensdijk een station. Het lag aan de spoorlijn tussen Utrecht Maliebaan en Hilversum. Het station had een laag stationsgebouw en […]

Lees verder

De ‘stations’ van Groenekan

Afgebeeld is de stopplaats Groenekan-Oost van  de lijn Utrecht-Amersfoort-Zwolle omstreeks 1920. Deze stopplaats werd geopend in 1863. (Afbeelding: Het Utrechts Archief. Deze halte bestond in […]

Lees verder

Kweekzicht, een villa van Copijn

  Afgebeeld is de villa Kweekzicht aan de Groenekanseweg 60, die is gebouwd in in eclectische stijl. Het pand stamt uit 1875 en werd op […]

Lees verder

Een boerderij aan de Vuurse Dreef

Afgebeeld is een boerderij aan de Vuurse Dreef 75 in Hollandsche Rading. Op enige afstand van de weg ligt, afstekend tegen het groen van het […]

Lees verder

Eyckenstein – de familie Van Boetzelaer

Vanaf 1876 tot heden is Eyckenstein bewoond door leden van de familie Van Boetzelaer. Afgebeeld is het huis zoals het er nu uitziet (Foto DAB). […]

Lees verder

De Stichtsche Tramway Maatschappij

Vanaf 1879 bestond tussen Utrecht en Zeist een verbinding door middel van de Stichtsche Tramway Maatschappij, aanvankelijk met paardentrams maar vanaf 1909 met elektrische trams. […]

Lees verder

De Bilt onder burgemeester De With

In de negentiende en het begin van de twintigste eeuw was het in het landelijke De Bilt gebruikelijk dat de burgemeester van adel was. In […]

Lees verder

’t Armenbuurtje van Maartensdijk

Wat van de Dorpsweg af ligt een rijtje kleine huisjes, de nummers 161-165. (Foto AD) Het waren ooit vijf  armenhuisjes. Ze werden in 1880 in […]

Lees verder

De laatste boerderij aan de Gezichtslaan

Afgebeeld is de in het bos verscholen boerderij aan de Gezichtslaan 276. Het is een gemeentelijk monument. (Foto: Anne Doedens.) Deze langhuisboerderij dateert uit ongeveer 1880. […]

Lees verder

Het gemeentehuis van Westbroek

Op de foto ziet men het voormalige gemeentehuis van Westbroek, op het adres Kerkdijk 11. (Foto AD) Het voorhuis van het pand werd in 1880 […]

Lees verder

Een kruidenierswinkel met allure

Afgebeeld is het pand Dorpsweg 226 in Maartensdijk, een  gemeentelijk monument. Het voorhuis bestond al in 1832. Het achterhuis werd er in 1894 aan toegevoegd. […]

Lees verder

Christelijke landdagen in het park Voordaan

Afgebeeld is het huis Voordaan voor de sloop van het jaar 1900. (Met toestemming van de heer J. Evertse te De Bilt.) De eigenaar Jacob […]

Lees verder

Kaart van het landgoed Jagtlust

Deze kaart is gemaakt ter gelegenheid van de veiling van het landgoed Jagtlust in 1882. Hij is te vinden in het Regionaal Historisch Centrum. AD

Lees verder

Hotel Poll

Hierboven zien we Hotel Poll omstreeks 1918 . (Collectie Vecht en Venen) Het stond aan de zuidkant van de Dorpsstraat ter hoogte van de plek […]

Lees verder

Het koetshuis van Koelenberg

Aan de Emmalaan in De Bilt staat op nummer 5 en 6 de koetsierswoning van het landhuis Koelenberg. Dit koetshuis is in 1883 gebouwd. Toen […]

Lees verder

De kwekerij Linnaeus

In 1883 nam J.B. Groenewegen, een kweker uit Amsterdam, een stuk grond aan de Holle Bilt in gebruik. Zijn argument: De grond, lichte en zware […]

Lees verder

Gezondheidszorg in Maartensdijk in de negentiende eeuw

De medicus dr. J.F. van Hengel (1811-1892) vroeg in de late negentiende eeuw aandacht voor de slechte gezondheid van veel boeren en arbeiders in Maartensdijk […]

Lees verder

Het ontwerp van de tuin van Eyckenstein

In het begin van de jaren tachtig van de negentiende eeuw liet Willem Carel baron Van Boetzelaer door de jonge tuinarchitect en dendroloog Springer een […]

Lees verder

Het ontstaan van Hollandsche Rading

Hollandsche Rading dankt zijn ontstaan aan het spoor. Er woonden op dit schrale heidegebied maar weinig mensen; er stonden een paar boerderijtjes en huizen van […]

Lees verder

Het station van Hollandsche Rading

Hollandsche Rading is gegroeid rond het station, dat op 1 juni 1885 aan de spoorlijn Utrecht – Hilversum geopend werd. Afgebeeld is het loket van […]

Lees verder

Het Biltse platteland in de late negentiende eeuw

Zo zag het Biltse platteland er omstreeks 1886 uit volgens een prent van Elias Stark. (Afbeelding Rijksmuseum Amsterdam)   Meer informatie   Het werd getekend […]

Lees verder

Kornelis Johannis Lette

Kornelis Johannis Lette was een geliefde huisarts in De Bilt. Naar hem en zijn zoon is het Dr. Letteplein genoemd. Afgebeeld is het Dr. Letteplein […]

Lees verder