Hendrik Colijn hield in 1924 toen hij nog minister van financiën was in Bilthoven een rede met de titel Vooruitzichten. Dat gebeurde zonder microfoon in de open lucht op een bosperceel gelegen aan de Soestdijkseweg tussen de Beetslaan en de Beethovenlaan, schuin tegenover het voormalige hotel De Leie. Het was niet de enige redevoering die Colijn in Bilthoven in de buitenlucht zou houden. Ook in 1925 en in 1929 was hij buiten te horen. Foto: De bijeenkomst van ARP in Bilthoven juli 1924 (N.V. Vereenigde Fotobureaux collectie Elsevier)
Hendrikus Colijn werd geboren in Burgerveen op 22 juni 1869 en overleed in Duitse gevangenschap op 18 september 1944 in Ilmenau. Na zijn schooltijd had hij verschillende zowel politieke als niet politieke functies. In 1924 kwam hij vanuit het bedrijfsleven terug in de politiek en tot de Tweede Wereldoorlog leidde hij vijf keer een kabinet als minister-president.
Op zaterdagmiddag 19 juli 1924 hield de Anti Revolutionaire kieskring Nederland en Oranje een openluchtbijeenkomst met als belangrijkste spreker de net benoemde minister van financiën Colijn. Het eigen blad maakte voor deze bijeenkomst reclame en zo verzamelden zich naar men zegt wel 4000 mensen op het bosperceel aan de Soestdijkseweg. Het terrein was afgezet en de entree bedroeg 25 cent. Ook was er plaats voor de stalling van fietsen en auto’s.
De lezing van Colijn was getiteld Vooruitzichten. In de rede legde Colijn uit dat hij met de titel de aankomende verkiezingen van 1925 bedoelde en dat hij die met zorg tegemoet zag: Er is storm in aantocht. Verder gaf hij een schets van de situatie die hij aantrof bij zijn aantreden als minister met als grote probleem het financiële gat van 130 miljoen gulden.
De rede werd door vriend en vijand geduid als een eerste startschot voor de verkiezingscampagne van 1925 en staat bekend als de Bosrede. Zelfs tijdens de algemene beschouwingen in het najaar van 1924 haalde de oppositieleider Schaper van de SDAP de Bosrede aan, waarbij hij stelde dat Colijn de verkiezingen terecht met erg veel zorg tegemoet zag.
Protest
Tijdens het betoog van Colijn aan de Soestdijkseweg was af en toe gefluit te horen geweest. Na het applaus en het zingen van Da Costa’s Zij zullen het niet hebben, probeerden Kees Boeke en een zekere juffrouw Koenders uit Zuilen het woord te nemen. In microfoonloze tijden kun je ongewenste sprekers de mond snoeren met gezang, wat de aanwezigen ook deden. Mevrouw Betty Boeke liep rond met een bord waarop stond Jezus was weerloos.
Zo was een echte rel geboren. De politie moest eraan te pas komen om Kees en Betty Boeke en hun volgelingen te verwijderen. Juffrouw Koenders werd afgevoerd terwijl ze de Internationale zong. Na het incident werd de ARP bijeenkomst vervolgd en zonder verdere interrupties afgesloten.
Omdat de bijeenkomst van de ARP bijna in de achtertuin van Boeke plaats vond – hij woonde immers op de Beetslaan – hielden hij en zijn volgelingen hier na de verwijdering van het ARP-terrein een antimilitaristische bijeenkomst.
In 1925 kwam Colijn naar Bilthoven om op Hemelvaartsdag op het zelfde terrein een rede te houden getiteld Zet de palen niet terug, die de vaderen geslagen hebben. Deze bijeenkomst werd niet verstoord en trok minder bezoekers dan in 1924.
De derde en laatste keer dat Colijn in Bilthoven in de open lucht sprak, was in 1929, deze keer met versterking zodat hij tot op 200 meter afstand te horen was en op een nieuwe locatie tegenover Jagtlust. De entree was nog steeds 25 cent en er was voor het eerst een consumptietent. Dit gebeurde op tweede Pinksterdag.
EvdV
Literatuur:
Langeveld, H., Dit leven van krachtig handelen, Hendrik Colijn 1869 – 1944, Balans 1998.
Langeveld, H, Stuurman naast God, Hendrik Colijn 1869 – 1944, Balans 2004.
Delpher, De Tijd, 21 – 07 – 1924.
Delpher, Algemeen Handelsblad 23 – 07 – 1924.
Delpher, Gooi & Eemlander, 12 – 07 – 1924 (advertentie)
