In de Vierklank van 26 oktober 2021 beschrijft Henk van de Bunt het verhaal van Abraham, Isaak en Jacob, de volksnaam voor drie solitaire monumentale eiken die in de 19e eeuw zijn aangeplant als middel om geen belasting te hoeven betalen. Ze zijn te vinden ten zuiden van boerderij De Avond aan de (oude) Gezichtslaan 295 in een maisakker en behoren tot de zwaarste eiken uit de gemeente. Van de aanvankelijke drie reuzen staan er nog twee, de derde is rond de eeuwwisseling afgestorven. Foto WK.
Meer informatie
Het is het verhaal van een negentiende-eeuwse belastingmaatregel die mede bepalend is geweest voor de inrichting van het landschap. In de 19e eeuw was het mogelijk, de verschuldigde belasting voor agrarische grond te ontlopen door op een kavel drie bomen te planten. Hierdoor veranderde de bestemming in bosgrond. Het was een maas in de wet waar dankbaar gebruik van werd gemaakt. Toen de maatregel werd afgeschaft, bleven veel van deze bomen staan en konden ze uitgroeien tot reusachtige solitaire exemplaren. Zo heeft uiteindelijk de belastingdienst meegewerkt aan de inrichting van het landschap.
Volgens boswachter Joris Hellevoort van Het Utrechts Landschap zijn deze aartsvaders tussen de 250 en 300 jaar oud, en behoren ze daarmee tot de oudste eiken van de gemeente. Op de vraag van de gemeente (in de Cultuurhistorische Waardenkaart 2011) of er nog andere voorbeelden van belastingbomen in de gemeente zouden bestaan, liet de boswachter weten dat er geen aanwijzingen zijn dat andere met dit doel geplante bomen voorkomen in onze gemeente.
Dergelijke ‘eilandbomen’ zijn tevens bronnen van biologische diversiteit. Niet alleen vogels vinden er beschutting en voedsel, maar ook een menigte aan insecten zoekt hier een leefgebied en voedselbron, terwijl talloze bodemdieren een wereld op zichzelf vormen. Daarmee zijn deze bomen niet alleen gezichtsbepalend in het landschap, maar spelen ze ook een rol in het behoud van biodiversiteit.
Helaas zijn de drie bomen door overvloedige mestgift ernstig bedreigd. Een ruim hek om de bomen moet uitkomst bieden, anders hebben deze aartsvaders hun langste tijd gehad.
WK
Literatuur:
Belastingbomen, in: Vierklank, 26 oktober 2021.