Het kost nu wat moeite om De Bilt te zien als een dorp met een haven, maar tussen 1649 en 1949 had het dorp een echte losplaats aan de Biltse Grift. Op de ansichtkaart hierboven zien we de Bunnikseweg in 1918. De weg werd ook wel Hillebrandsche weg genoemd naar de eigenaar van de herberg het Roode Hart. De huizen rechts horen bij Houdringe. Met de sluis rechts werd de toevoer van water naar de Houdringsevaart geregeld. Het water links was een deel van de haven bij de Biltse loswal. (Collectie RHC Vecht en Venen)
Toen in de zeventiende eeuw de welvaart groeide en de bevolking snel toenam, werd de behoefte aan handel en transport ook groter. In 1637 besloten de Staten van Utrecht tot de aanleg van de Biltse Grift, die omstreeks 1642 klaar was voor gebruik. Hierdoor kon men makkelijker goederen vervoeren tussen Utrecht, De Bilt en Zeist. Er ontstond een druk verkeer van schuiten. Omdat er geen jaagpad was, duwden de schippers hun pramen vooruit met stokken.
Voor De Bilt legde men een losplaats of haven aan ten westen van Sluishoef tegenover de nu verdwenen Molenweg. Uit Utrecht brachten schippers daar turf en consumptiegoederen. Omgekeerd transporteerden zij landbouwproducten en zand naar Utrecht, aangevuld met plaatselijke producten zoals de vingerhoeden uit de vingerhoedsmolen bij Sluishoef.
Gecomposteerd stadsvuil uit Utrecht werd in De Bilt gebruikt als mest voor de akkerbouw. Als gevolg daarvan kon men op de Biltse akkers nog lang pijpenkoppen vinden, die in Utrecht in de beerputten waren gegooid. De eigenaar van Sandwijck maakte bezwaar tegen de stank die dit veroorzaakte en in 1797 verplaatste men de haven in oostelijke richting. Het bleef stinken. Bijna honderd jaar later gaf baron van Boetzelaer aan de gemeente een stuk grond bij de brug over de Grift in het verlengde van de Bunnikseweg. Men legde het haventje nu tegenover de Kapelweg. Het verkeer nam toe en in 1924 maakte men de haven twee keer zo groot.
De verplaatsing van de Utrechtseweg in 1934 had echter grote gevolgen voor de haven, die voortaan door de nieuwe weg werd afgesneden van de kern van het dorp. Toen men de haven verplaatste naar de Jacobssteeg tegenover de Biltse Hoek, werd de toestand er niet beter op. Het autoverkeer werd een stevige concurrent en in 1949 voer de laatste schuit door de Biltse Grift.
DAB
Literatuur:
L. Haan-Beerends, Schippers in De Bilt, in: De Biltse Grift september 1887.
K. Kort, levend houden van de geschiedenis van de Biltse en Zeister Grift, in: De Biltse grift juni 2018.
J.W.H. Meijer, Kleine historie van De Bilt en Bilthoven, Bunnik 1995.
A. Postema, De Bilt toen en nu, in: De Biltse Grift juni 2018.