In de late middeleeuwen is De Bilt meermalen platgebrand door binnenvallende troepen, in 1372 vanuit Kleef en in 1421 vanuit Gelre. Afgebeeld is de Gelderse Kroniek van Willem van Berchen (Regionaal Archief Nijmegen).
Daarin leest men (vertaald)
1372: Van zijn kant viel hertog Willem [van Kleef] gewapenderhand het bisdom Utrecht binnen en verbrandde en plunderde Amerongen, Zeist en De Bilt. om nadien zonder schade veilig terug te keren.
1421: … in die tijd [oktober 1421] richtte Jacob van Gaesbeeck met de Geldersen en de met hen verenigde Utrechtenaren veel schade aan, want hij verwoestte met brandstichting en roof Gerlandia [De Geer of Vreeland] en het voor de Utrechtse stadspoorten liggende De Bilt.
Willem van Berchen (1415/1420-1481) was een geestelijke en kroniekschrijver uit Nijmegen. Zijn werk is van aanzienlijk belang voor de middeleeuwse geschiedenis van Gelderland en Nijmegen. Aangezien echter de laat middeleeuwse twisten die we hier aanduiden met de Hoekse en Kabeljauwse twisten zich niet aan gewestelijke grenzen hielden, geeft Van Berchen ook informatie over de bemoeienissen van de Gelderse hertogen met het Sticht. Twee maal komt De Bilt voor in Van Berchens Kroniek voor. In ieder geval blijkt uit de vertaalde fragmenten de militaire betekenis van het Biltse gebied. In de tekst staat in het Latijn:
1372: Ex adverso Wilhelmus, dux, armi potenter intrans terras ecclesie Traiectensis, cremavit et spoliavit Ameronghen, Dorn, Zeist et Bilt, salvus cum suis revertendo.
1421: Eodem siquidem tempore Jacobus de Gaesbeeck cum Gelrensibus adunatis Trajectensibus intulit multa dampna: nam Gerlandiam (De Geer bij Jutfaas of Vreeland) et Bilt ante portas Trajectenses incendiis rapinis nemine resistente dampnavit.
Bron: Het stuk is te vinden in het Regionaal Archief Nijmegen (546 Collectie Codices [circa 1000 – 1730], inventarisnummer 15cds Willem van Berchen Chronicon Geldriae.
AD