Aan de Burgemeester de Withstraat 2 stond de Biltse Bewaarschool, waar ruim honderd jaar (1873-1978) de Biltse jeugd haar eerste onderwijs ontving. Foto: de klas van juffrouw Dolk in 1943.
De Oude School aan de Burgemeester De Withstraat, waar lager onderwijs werd gegeven, werd in 1845 verlaten en verkocht aan de N.H. Kerk. Het gebouw was veel te klein geworden voor het groeiend aantal kinderen, waarbij er 150 in één ruimte van circa 74 vierkante meter opeengepakt zaten. De problemen waren legio en vooral ’s winters was het er zo benauwd dat kinderen regelmatig flauwvielen.
Toch klonken er in 1846 weer kinderstemmen in de Oude School. Op initiatief van de heer Both Hendriksen, de toenmalige eigenaar van de buitenplaats Sandwijck, en met steun van andere buitenplaatsbewoners in de vorm van jaarlijkse toezeggingen, startte de eerste bewaarschool in de Provincie Utrecht hier in de Bilt met 37 kinderen. De eerste leidsters verdienden 4,50 gulden per week, waarvan 3 gulden afging voor kost en bewassing.
In 1872 kwam al het eind voor deze locatie van de bewaarschool. In dat jaar stelden Gedeputeerde Staten de eis dat de school zou verdwijnen uit de onmiddellijke nabijheid van de begraafplaats. Men besloot het jaar daarop tot het bouwen van een nieuwe school aan het begin van de Burgemeester De Withstraat. Het werd een gebouwtje waarvan de bouwstijl getypeerd kan worden als stationsbouw in wild-west stijl met grote dakoverstekken en een rijk bewerkte daklijst. Uitbreiding volgde in de jaren 1895 (achterzijde) en 1924 en 1932 (oostkant).
Halverwege het bestaan van de bewaarschool, aan het begin van de 20e eeuw, werd de Bilt bestuurd door een kleine adellijke elite, waarvan de echtgenotes zich met de bewaarschool mochten bezighouden. Zo bestond het bestuur van de Vereniging de Bewaarschool in 1909 uit de douarrière J. Steengracht van Oostcapelle, mevrouw H.W. de Block van Haersma de With-van Naamen, mevrouw M.S. Twiss-Aubin en mevrouw F.A. Radermacher Schorer van Nieuwerkerke-Royaards. Baron G.H.L. van Boetzelaer was voorzitter.
In de oorlogsjaren was juffrouw Dolk het gezicht van de school. Een belangrijk deel van de bezigheden van de kinderen was het zogenaamde matjesvlechten. Hierbij werden gekleurde strookjes papier gevlochten tussen in strookjes geknipte witte velletjes papier waardoor figuren ontstonden. Later kwam Mien Rooseman als jong meisje op de school werken. Zij zou haar leven lang voor vele generaties kinderen het gezicht van de bewaarschool zijn.
Rond 1960 kreeg de school de naam Het Kraaiennest. In 1978 werd de school opgeheven. Het gebouw kreeg nu de functie van peuterspeelzaal. Deze voorziening, De Eerste Stap, moest tenslotte ook haar deuren sluiten waarna het pand wisselende bestemmingen kreeg. Onderaan: het gebouw zoals het er nu uitziet. (Foto W.K.)
Achter de school stond een grote kastanjeboom waaronder druk gespeeld werd. De boom heeft generaties kinderen meegemaakt en werd uiteindelijk gekapt ten tijde van de peuterspeelzaal De Eerste Stap.
WK
Literatuur:
J.W.H. Meijer, De kerk, de school en de koster die de meester was, uitgave gemeente de Bilt, 1980.
Lies Haan, Een blik terug in de tijd: 1909, in: De Biltse Grift, september 2012.
