Dit is het gebouw van de Coöperatieve Landbouwvereniging ‘De Bilt en Omstreken’ aan de Rembrandtlaan in Bilthoven (Foto omstreeks 1980 J.W.H. Meyer, Collectie RHC Vecht en Venen). In het begin van de twintigste eeuw verenigden zich in De Bilt en omgeving landbouwers om gezamenlijk kunstmest en veevoer in te kopen. De Bilt was toen nog grotendeels een agrarisch gebied.
Op 9 februari 1903 richtte de Biltse landbouwer S. Floor een ‘bestelvereeniging’ op om voor gezamenlijke rekening veevoer en kunstmest in te kopen. Dit gebeurde op ruime schaal in en om de provincie Utrecht. Op 15 februari 1916 kreeg de samenwerking een nieuwe bestuursvorm; het werd de Coöperatieve Landbouwvereniging en Graanmaalderij De Bilt en Omstreken. Het bedrijf verkreeg een terrein aan de Rembrandtlaan in Bilthoven met een eigen aansluiting op het spoor. De graanmaalderij perste ook veekoeken uit de aangevoerde grondstoffen.
De economische crisis van de jaren dertig was zwaar voor de landbouwers en dwong de coöperatie tot schaalvergroting. Via de landelijke organisatie het Centraal Bureau ging men samenwerken met Soest, Houten, Vleuten, Maarssen en Amersfoort. Veel bulkvervoer van graan kwam daar per schip aan.
Na de oorlog kregen de kleine gemengde bedrijven het moeilijk. Schaalvergroting en modernisering maar ook de toenemende stads- en dorpsuitbreidingen voor woningbouw en industrieterreinen eisten een zware tol. Zo’n 50 procent van de boerenbedrijven in Soest en De Bilt moest wijken voor woningbouw. Voor de coöperaties betekende dit fuseren. In 1970 ging De Biltse coöperatie samen met Soest en in 1976 vormde ze met Maarssen de Coöperatieve Landbouwvereniging Midland. In 1986 kwam een uitbreiding richting West-Utrecht en de provincie Zuid-Holland en ontstond de Coöperatie Rijnstreek-Midland. Het was het begin van een reeks landelijke fusies. Via de CAVO-Latuco (2002) ging men in 2010 deel uitmaken van Agrifirm, waar organisaties uit het Noorden van het land (AVM uit Meppel) en uit het Zuiden van het land (Cehave-Landbouwbelang) al een plaats hadden gevonden.
Voor het bedrijf in De Bilt betekenden de fusies dat de eigen activiteit kleiner werd. In 1970 was er nog een Welkoopwinkel. In 1986 besloot het bestuur van de CAVO tot sloop van de gebouwen. De in Maartensdijk gevestigde landbouwschool werd overgedragen aan de Christelijke Boeren en Tuindersbond (CBTB). Uiteindelijk maakte de school deel uit van het Groenhorstcollege, dat weer op ging in de Aeres Groep van scholen gericht op vormen van agrarisch onderwijs met vestigingen ook buiten de provincie Utrecht.
Hieronder: Chauffeurs van de coöperatie in de jaren zestig. (Collectie Historische vereniging D’Oude School)
PvH DAB
U bevindt u op de Rondleiding Industrieel Erfgoed. Voor het vervolg klik HIER.
Literatuur:
D. Markussse, Een coöperatie van veehouders, Uitgave van de Coöperatieve Aan- en Verkooporganisatie Rijnstreek-Midland BV te Woerden, Woerden 1984.
https://nl.wikipedia.org/wiki/Agrifirm
