In de twintigste eeuw was het belangrijkste volksfeest in de dorpen de viering van de verjaardag van de koningin. Deze werd georganiseerd door een Oranjevereniging. Op de foto: de kinderen van de Theresiaschool in De Bilt doen mee aan de optocht op Koninginnedag op 31 augustus 1938. (Beeldbank Historische Kring d’ Oude School).
In de negentiende eeuw vierde men vooral de bevrijding van de Franse overheersing met Waterloodag op 18 juni. In 1885 echter begon in Utrecht de eerste viering van Prinsessedag (31 augustus), de vijfde verjaardag van prinses Wilhelmina. In 1891 werd dat Koninginnedag en sinds 2014 is het Koningsdag. Ieder dorp had daarbij eigen activiteiten, georganiseerd door een Oranjevereniging. Een willekeurige greep daaruit:
In Maartensdijk begon het feest vaak met een aubade voor het gemeentehuis en een optocht die werd gevolgd door kinderfeesten. Deze vonden eind jaren dertig plaats achter Eyckenstein en na de Tweede Wereldoorlog op een weiland aan de Dorpsweg.
In Westbroek kende men naast kinderfeesten een concert en ringrijden met versierde tractoren.
In Hollandsche Rading was een ereboog opgericht, terwijl men zich kon vermaken met ringsteken en verkleed voetballen.
Groenekan kende het ringsteken met paarden.
In De Bilt leverden diverse verenigingen een bijdrage aan de feestelijkheden, waaronder Zang Veredelt en de Koninklijke Biltse Harmonie.
Door de troonsbestijging van koningin Juliana in 1948 vond Koninginnedag voortaan plaats op 30 april, enkele dagen voor bevrijdingsdag. Op Koninginnedag voerde men jarenlang ook taferelen op uit de bevrijding van de Duitsers. De bevrijdingsoptocht in De Bilt werd ook georganiseerd door de Oranjevereniging.
Hieronder zien we de viering van het veertigjarige regeringsjubileum van koningin Wilhelmina op 6 september 1923 op de Dorpsstraat in De Bilt. (Foto Beeldbak Historische kring d’Oude School.)
DAB
Literatuur:
Hondema, G.J., 100 jaar Oranjevereniging De Bilt-Bilthoven 1898 – 1998, De Bilt 1998.
Leve de koningin, in: Sint Maerten nr. 43 (2012) p. 8-12.