Wat heeft Don Emanuël van Portugal te maken met Hollandsche Rading en Maartensdijk? Deze Don Emanuël  (1568-1638) was de buitenechtelijke zoon van een Portugese troonpretendent. Hierboven ziet men een portret van deze man. (Foto Wikipedia) Hieronder is afgebeeld zijn echtgenote Emilia van Oranje Nassau (1569-1629), geschilderd door Daniel van Queborn, collectie Paleis het Loo. Emilia was een zuster van stadhouder Maurits en jongste dochter uit het huwelijk van Willem de Zwijger met Anna van Saksen.

Meer informatie

Het antwoord op de vraag in de eerste zin is te vinden in: Het Verslag omtrent den Oorsprong en den Aard der gebruikregten op de heiden en weiden in Gooiland (Arnhem 1842), van Albertus Perk. Daarin bericht deze secretaris van Stad en Lande van Gooiland na gemeld te hebben dat Maartensdijkers al in de zestiende eeuw het Gooierbos verwoestten:

[n 1625] trachtte Don Emanuël, Prins van Portugal, door aanhuwelijking verwant aan het Huis van Oranje, eene groote uitgestrektheid gronds tusschen Hilversum en Maartensdijk [lees het gebied van en bij Hollandsche Rading] in eigendom te bekomen. Omtrent dit verzoek bestaat een berigt van den Drossaard Hooft in dato 20 October 1619, waarbij [Hooft dit afraadt].

Hooft vond, vertelt Perk,  dat de claim in strijd was met het recht van gebruik van deze gronden door de Gooiers, die de grond nodig zouden hebben voor het steken van plaggen. Uitvoering van Don Emanuels plan zou alleen maar verzet oproepen. Het voornemen werd niet gerealiseerd. Het katholieke huwelijk van de Portugees met Emilia liep uit op een mislukking en deze dochter van Willem de Zwijger verzoende zich later met haar broer Maurits, die fel tegen deze verbintenis gekant was geweest.

AD