Onze gemeente heeft een afdeling van de landelijke vereniging Groei en Bloei. De landelijke vereniging bestaat al meer dan 150 jaar en is ontstaan als beroepsvereniging voor mensen die werkten in de tuinbouw. De plaatselijke afdeling omvat onze gehele gemeente maar ook Huis ter Heide en Bosch en Duin. Foto: de tent die de vereniging in 1927 aanschafte voor tentoonstellingen. (Beeldbank Historische kring De Bilt)
Toen heette hij nog Koninklijke Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde, maar na de tweede Wereldoorlog is door economische en maatschappelijke veranderingen het ledenbestand gewijzigd zodat nu tuinliefhebbers het merendeel van de leden vormen. Dat was een reden om de naam van de Maatschappij rond 1960 te veranderen Groei en Bloei.
In de jaren ’20 van de vorige eeuw bestond er in Huis ter Heide een onderafdeling van de afdeling Zeist van de Maatschappij van Tuinbouw en Plantkunde. De grote en kleinere landgoederen langs of nabij de Weg der Weegen, nu Amersfoortse weg, tuinders en bloemisten en enkele particulieren vormden samen de leden. Toen Bosch en Duin, Huis ter Heide en het Lyceumkwartier van Zeist zich uitbreidden, nam het ledental toe en werd het tijd voor verzelfstandiging. Op 29 januari 1923 werd in de Uitspanning in Bosch en Duin, het huidige restaurant de Hoefslag, de afdeling opgericht die op dat moment 85 leden telde die voor het allergrootste deel woonden in Bosch en Duin, Huis ter Heide en Den Dolder.
De actieve leden waren toen nog voornamelijk de tuinbazen en knechten van de grote en kleinere landgoederen zoals Zandbergen en Huis Conifera, aangevuld met grote kwekers zoals van Bergen Henegouwen en kleine zelfstandigen. De eigenaren van de landgoederen waren ook lid, maar speelden in de afdeling geen actieve rol. Ze waren bijvoorbeeld erevoorzitter zoals de Heer Blooker van Huize Zandbergen en na zijn dood de heer Nijgh uit Bilthoven die op Huize Reeuwijck woonde.
De beroepstuinders domineerden tot diep in de jaren ’30 maar door de economische crisis en de ontwikkeling van Bilthoven met kleinere tuinen zonder tuinpersoneel, nam het aantal hobbytuinders toe en sinds Tweede Wereldoorlog vormen zij de hoofdmoot van de leden.
De doelstellingen zijn in al die jaren niet echt veranderd en het gaat nog steeds om bevordering van kennis en liefde voor de groene omgeving. De middelen om dit te bereiken, zijn ook niet heel anders geworden. De nadruk lag altijd op informatie en kennisoverdracht en dat doet het nog steeds. Vanaf het begin is binnen de Biltse afdeling de lezing een belangrijk middel van kennisoverdracht geweest. In 1923 hield men 12 lezingen door en voor leden en nog twee openbare lezingen per jaar. In de huidige tijd houdt de afdeling nog altijd acht keer per jaar op de eerste dinsdag van de maand een lezing. Het waren hoogtijdagen qua ledenaantallen, die reikten tot de 600. Tegenwoordig schommelt het ledental rond de 250.
Daarnaast werden in het verleden ook veel cursussen georganiseerd, waarbij de door het Ministerie gesubsidieerde en erkende bloembinderij en tweejaarlijkse avondcursus tuinbouw de meest succesvolle waren. Excursies – het over de heg kijken bij een ander- waren altijd erg in trek. Deze reisjes per fiets, trein, auto of bus gingen naar landgoederen in de omgeving, naar de jaarlijkse tentoonstelling van de Maatschappij ergens in het land maar ook bijvoorbeeld naar de Gruga in Essen of naar een internationale tentoonstelling in Parijs. Ook nu nog is dit een goed lopende activiteit van de afdeling met twee halfdaagse uitstapjes, een dagexcursie en een meerdaagse daagse tuinreis naar het buitenland.
Tot slot waren tot diep in de jaren ‘70 tentoonstellingen belangrijk. De afdeling ging in 1927 zelfs zover om aandelen uit te geven voor de aankoop van een buitentent. De grootste tentoonstelling die de afdeling heeft georganiseerd, was bedoeld om het vijftigjarig bestaan te vieren. Tegenwoordig houdt de afdeling geen tentoonstellingen meer, de huidige plantjesmarkt is daarvan slechts een zwakke afspiegeling.
EvdV
Literatuur:
Regionaal Archief Breukelen, collectie Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde de Bilt
C. Roskam, Groei en Bloei sinds 1872, tijdschrift Groei en Bloei 2022
info@groei.bloei.bilt
