De posterijen vervulden een belangrijke functie in het maatschappelijk leven, ook in De Bilt. In 1820 werd een distributiekantoor in De Bilt opgericht, dat ressorteerde onder het hoofdpostkantoor Utrecht. In 1850 werd dit het hulppostkantoor De Bilt, in 1885 mede door wijzigingen in de Postwet het postkantoor De Bilt. Toen de gemeente groeide, startte men in het begin van de twintigste eeuw een hulppostkantoor in wat later Bilthoven werd genoemd. (tekening J.F.Heppel 1919)
In 1906 werd een hulppostkantoor De Bilt-Station opgericht in een pand aan de Soestdijkseweg 95. Sinds 1934 heet dit gedeelte van de weg het Emmaplein. Dit kantoor breidde men in 1911 uit met een hulptelegraaf- en hulptelefoonkantoor. In de wachtkamer werd een telefooncel neergezet. Door de snelle groei van het aantal inwoners van de wijk De Bilt-Station nam ook de behoefte aan postverkeer sterk toe en werd het gebouw te klein. Verschillende opties zijn toen bestudeerd. Uiteindelijk werd besloten tot nieuwbouw aan de Lijsterlaan 10 (vanaf 1924 Julianalaan genoemd.
Op 20 februari 1918 vond de openbare aanbesteding plaats voor het bouwen van een ‘Post- en Telegraafkantoor met directeurswoning’ te Bilthoven. Het ontwerp was van rijksbouwmeester H.T.H. Teeuwisse: een langspand van één verdieping met hoogwolfsdak, met dwarsrisaliet van twee verdiepingen en een dwarszadeldak. De bouw werd gegund aan aannemer Brandwijk uit Tiel voor een bedrag van fl 52.769. Het kantoor werd op 26 november 1919 in gebruik genomen.
Het postkantoor werd meerdere malen verbouwd: 1921, 1934, 1938, 1962 en 1975. De aanleiding voor de verbouwingen was steeds de sterke toename van de bevolking in Bilthoven. In 1921 was het inwonertal in de gemeente De Bilt 6.300, in 1931 al 11.250, waarvan het overgrote deel in Bilthoven ging wonen. Regelmatig werd er in de loop van jaren in de Biltsche Courant geschreven over ‘onhoudbare toestanden’ doordat mensen soms vijf à tien minuten in de rij moesten staan. Voor zakenmensen en personen die de trein wilden halen was dit lastig. Het aantal loketten werd vergroot, er kwam ook een wachtruimte en er werden postbussen geplaatst.
In 1962 vond de meest ingrijpende verbouwing plaats: de hoofdingang werd verplaatst van de rechterkant naar de linkerkant. Tevens werd er een ruimte aangebouwd van 12 bij 20 meter. Inmiddels was de bevolking van de gemeente De Bilt gegroeid tot circa 25.250.
In 1931 behoorde de gemeente De Bilt tot de eerste gemeenten in Nederland met telefooncellen aan de openbare weg. In 1967 was het post- en telegraafkantoor Bilthoven nog slechts aangesloten voor de ontvangst van telegrammen. Interessant was ook dat de grote zolder van de aangebouwde ruimte in 1968 tijdelijk twee klassen van de Julianaschool herbergde.
Sinds 2012 is in het oude postkantoor een horecagelegenheid gevestigd met de toepasselijke naam PK.
JJR
U bevindt u op de Rondleiding Bilthoven Centrum. Voor het vervolg klik HIER.
Literatuur:
Goede, A.P. de en M.H. van Dort, ‘Postkantoor in een Biltsche Herbergh. De geschiedenis van de posterijen in De Bilt en Bilthoven’, Oss, 1993
Documenten in het archief van de Historische Kring d’Oude School
