Het wapen van de voormalige gemeente Maartensdijk toont Sint Maarten die zijn mantel in twee stukken deelt en de helft aan een bedelaar geeft. De afbeelding toont het wapen zoals het in 1819 geregistreerd is bij de Hoge Raad van Adel.
Martinus van Tours was een katholieke heilige over wie men het volgende vertelt: Hij was een militair in Romeinse dienst die in de winter van 338 – 339 een bedelaar tegenkwam die rilde van de kou. Martinus sneed met zijn zwaard zijn rode mantel in tweeën en gaf de bedelaar de helft. Die nacht verscheen Christus aan hem in zijn droom en vertelde dat Martinus Jezus zelf daarmee gekleed had. Martinus bekeerde zich en liet zich dopen, hij predikte het christendom en werd bisschop van Tours. Aan hem was de Domkerk in Utrecht gewijd en hij was ook de beschermheilige van die stad, waar hij sinds de zevende eeuw werd vereerd.
Maartensdijk is ontstaan uit de twee gerechten Herbertskop en Oostveen in het ontginningsgebied ten noorden van de stad. Het bezit daarvan en de rechtsmacht was in verschillende handen, maar kwam aan het einde van de middeleeuwen geheel bij het Domkapittel, de geestelijken die de Domkerk in Utrecht beheerden.
Toen de Hoge Raad van Adel in 1815 de gemeentewapens in ons land vaststelde, werd het wapen van Maartensdijk dan ook het wapen van het Domkapittel. De kleuren zijn echter niet rood en wit, zoals de kleuren van Utrecht. Waarschijnlijk heeft de Raad van Adel zelf gekozen voor blauw en goud, de rijkskleuren, omdat de kleuren in de aanvrage niet gespecificeerd waren.
In het wapen van de gemeente De Bilt, waartoe Maartensdijk sinds 2001 behoort, is van het gemeentewapen van Maartensdijk de schuine streep van de verdeelde mantel overgenomen.
DAB
Literatuur:
J. van der Heijden, De oude gemeentewapens van De Bilt, Maartensdijk, Maartensdijk en Westbroek, in: De Biltse Grift 2003.
