In het begin van de jaren vijftig groeide de behoefte om voor oudere vrijmetselaars een woongemeenschap te bouwen. Hoewel binnen het hoofdbestuur van de Orde in Den Haag de meningen hierover verdeeld waren en hoewel er zorgen waren over de financiering van zo’n onderneming, zetten de initiatiefnemers, onder wie de oud-legerarts Nicolaas Hendrik Arkema (1890-1963) door.
Zij kochten na enig zoeken het landgoed De Bremhorst aan de Rubenslaan in Bilthoven. De villa was in de oorlog bij een bombardement onherstelbaar beschadigd. Op 19 mei 1955 kon het eerste complex van 81 appartementen worden betrokken. Men wilde hiermee woonruimte bieden aan oudere vrijmetselaars en hun echtgenotes, die ter plaatse zo nodig hulp en zorg konden krijgen. Afbeelding: De ingang van Huize Het Oosten. (Foto Dick Berents)
Het appartementencomplex kreeg in de jaren tachtig en negentig flinke uitbreidingen, maar de band met de vrijmetselarij bleef. Wel werd ongeveer een derde van het complex bestemd voor een verpleeginrichting die onder rijksregelingen viel. Dit deel voorziet in een vierentwintig uurs verzorging en de bewoners hebben niet meer een verplichte band met de vrijmetselarij.
In de loop van de jaren kreeg het gebouw meer betekenis voor de vrijmetselarij. Uit nalatenschappen ontving het in de loop van de tijd een bijzondere verzameling boeken over het maçonnieke gedachteleven. Ook groeide de verzameling voorwerpen met maçonnieke symbolen. De bijzondere band met de vrijmetselarij is op deze manier op verschillende plaatsen in het gebouwencomplex zichtbaar. Bovendien beschikt Huize Het Oosten over een eigen tempel voor rituele bijeenkomsten van loges.
Aanvankelijk vestigden zich vrij wat vrijmetselaars die in het voormalige Nederlands Oost-Indië hadden gewoond en gewerkt. De band met het oude Indië is terug te vinden in een stenen gedenkplaat, die verwijst naar de stichting van de loge De Ster in het Oosten in 1769 in Batavia (Jakarta). Verder vinden in het gebouwencomplex landelijke activiteiten plaats. Het is een administratief centrum voor de Orde van Weefsters (Vita Feminae Textura) en de vergaderplaats van de Bilthovense werkgroep Alma Mater. De loge De Drie Grote Lichten is in 2003 door de bewoners van Huize Het Oosten opgericht en vergadert in het gebouw. Ook de in 1961 heropgerichte loge De Ster in het Oosten vergadert er, net als de Zeister loge De Witte Roos.
Zo worden de maçonnieke idealen: gelijkwaarheid, zelfstandig en onbevooroordeeld onderzoek naar waarheid, verdraagzaamheid, rechtvaardigheid en naastenliefde en eigen verantwoordelijkheid nog steeds beoefend in de woongemeenschap Huize Het Oosten.
PvH
Literatuur:
W.J.M.Akkermans, Het Oosten. een huis-een tehuis, 1955-1990. Baarn 1990.
J.C. Overbosch en E.-J. Vinkhuyzen, Nicolaas Hendrik Arkema (1890-1963). Een biografie en een tijdsbeeld. Uitgeverij Fama 2018.
Jan Prins, Bestemming bereikt. Bilthoven als spiritueel centrum. 2011.
http:// www.huizehetoosten.nl
https://www.ordevanweefsters.nl
https:// www.vrijmetselarij.nl
Zie ook De vrijmetselarij in Bilthoven op deze site.
Hieronder: De drie stadia van opklimmen van een vrijmetselaar. Daaronder de gedenkplaat van de stichting van de loge De Ster in het Oosten. (Foto’s Dick Berents)
