De vooraanstaande en schatrijke familie Vanderbilt stamt af van een arme Biltse emigrant, Jan Aertsen van der Bilt, die in het midden van de zeventiende eeuw naar Amerika kwam. Een latere telg van de familie, de nieuwspresentator Anderson Cooper (CNN)  heeft in 2021 een boek over de familie geschreven. Hierboven: de Afbeeldinge van de Stadt Amsterdam in Nieuw Neederlandt of Castello-kaart geeft de situatie van Nieuw Amsterdam rond 1660 weer.

 

Meer informatie

Omstreeks 1650 emigreerde Jan Aertsen, een arme boerenzoon, naar Nieuw Nederland, de Nederlandse vestiging op de Amerikaanse kust. Het gebied zou later bekend worden als New York. Hij scheepte zich in op een schip van de Geoctroyeerde West-Indische Compagnie, een bedrijf dat vooral geld verdiende met de driehoekshandel. Daarbij kochten de handelaars in West-Afrika slaven, die ze in het Caraïbische gebied verkochten. Ze namen suiker terug mee naar Europa. Verder kochten ze bont in het gebeid van de Hudsonrivier.

Jan Aertsen van der Bilt betaalde zijn overtocht door een overeenkomst te sluiten als contractarbeider. Dat betekende dat hij verplicht was om een afgesproken periode te werken in ruil voor levensonderhoud. Hij kwam in dienst van Peter Wolpherson, een grondeigenaar die de arbeid van vijftig kolonisten had gekocht voor zijn landbouwbedrijf.

Jan trouwde met een Nederlandse vrouw, Annetje Hendricks. Omstreeks 1653 werd hun zoon Aris Janse van der Bilt geboren. Toen Jan zijn tijd had uitgediend, vestigde hij zich omstreeks 1661 ‘bij Breukelen’, het hedendaagse Brooklyn. Het gebied zou later bekendstaan als Flatbush.

De bekendste afbeelding van het gebied is de zogeheten Castello kaart, die rond 1660 is gemaakt en in 1900 werd aangetroffen in de bibliotheek van de Villa di Castello in Florence. Hij is gemaakt door Jacques Cortelyou (ca. 1625v – 1693) en geeft details over de eigendomsrechten van de grond, maar Jan Aertsen staat er niet op. We vinden er de boomgaard van Peter Stuyvesant die directeur-generaal van de kolonie was en het huis van de rijke koopman Evert Pels.

In New York herinneren namen nog aan het voormalige Nieuw Amsterdam, zoals Wall Street dat genoemd werd naar de wal die de nederzetting moest beschermen tegen het aangrenzende oerwoud en Coney Island, oorspronkelijk Conyne Eylandt. De meeste inwoners waren mannen, die hier niet kwamen om te wonen maar om in een korte tijd winst te maken, vooral met de handel in beverbont. Het was niet een bijzonder hard of gevaarlijk leven, maar je moest rekening houden met de Engelsen en de Indianen, die vaak bondgenoten waren van de concurrerende Fransen.

In 1664 veroverden de Engelsen de kolonie en dat was de aanleiding voor de Tweede Engelse Oorlog (1665 – 1667). Tijdens de Derde Engelse Oorlog, die begon met het Rampjaar 1672, namen Nederlandse schepen de kolonie in 1673 terug. De Nederlandse militaire aanwezigheid duurde echter maar een jaar en daarna was de kolonie weer Engels. Vanaf 1674 kwamen er steeds meer Engelsen in de nederzetting wonen.

In 1677 trouwde ook Jans zoon Aris met een Nederlandse. Hillitje Hillegonde Vanderbeeck. Hun zoon Jacob Aertse van der Bilt verhuisde in 1715 met zijn vrouw Nelje Denyse naar Staten Island, dat zijn naam aan de Nederlandse Staten Generaal ontleende. Hij was lid van Moravische kerkgemeenschap in Nieuw Dorp. Van deze tak ontwikkelde zich de beroemde en later steenrijke familie Vanderbilt.

DAB

 

Literatuur:

A. Cooper en K. Howe, Vanderbilt, The rise and fall of an American dynasty, New York 2021.

G. Scheltema en H. Westerhuijs, Exploring historic Dutch New York, New York 2011.

Zie voor de familie op deze site ook de bijdrage HIER.

Hieronder: een uitsnede van de Visscher kaart, gemaakt door Nicolaes Visscher in 1685.