Jo Daemen was een grafisch ontwerpster en schrijfster. Zij woonde geruime tijd in Bilthoven. Een van de bladmuziek-stukken waar zij de omslag voor ontwierp, was ‘De Crocusjes’ van Jacoba Craamer, waarvan we hierboven een afbeelding zien.
Johanna Maria Hendrika Daemen werd in 1891 in Haarlem geboren als dochter van een onderwijzer. Zij startte haar opleiding in 1907 in Haarlem aan de School voor Kunstnijverheid. Al in 1909 werd zij boekbandontwerper voor de Uitgeverij Brusse in Rotterdam. Zij maakte toen vooral tekeningen in een versierende stijl, die elementen uit de art nouveau gebruikte.
In die tijd was het ontwerpen vooral een activiteit van mannen. Toch werden producten die de vrouw als doelgroep hadden, regelmatig al ontworpen door vrouwen, bijvoorbeeld wanneer het ging over de inrichting van het huis en de publicaties die hierop gericht waren. Een voorbeeld hiervan was een serie boekjes over planten, uitgegeven door de eerder genoemde Rotterdamse uitgever W.L. & J. Brusse waar Jo Daemen voor werkte. Zij gaf daar de typografie en kaders vorm met de ‘levendigheid die thuishoort bij de Amsterdamse School’.
In 1933 werkte zij aan een serie over vaste planten. Eind jaren dertig kwam echter de nieuwe zakelijkheid met meer functionalisme op gang, die meer industrieel georiënteerd was. Jo Daemen groeide mee in die veranderde stijl, ondanks het feit dat zij hier soms moeite mee had. Een illustratie daarvan is haar opmerking: ‘Stalen meubelen geven me nog steeds tandartsvisioenen’.
Ze maakte veel illustraties voor bladmuziek en voor het blad De Vrouw en haar Huis. Zij schreef ook korte verhalen voor grote bladen en kleuterrijmen voor kinderkranten. Verder werkte zij voor De Telegraaf. Jo Daemen illustreerde haar eigen boeken. Ook heeft ze enige tijd gewerkt voor de vermaarde Haarlemse glazenier Bogtman, voor wie ze decoratieve taferelen voor de glas-in-loodtechniek ontwierp.
In Dagblad De Gooi- en Eemlander (2 januari 1942) werd vermeld dat zij ‘in een vriendelijk. vredig, Utrechtsch villadorp met breede, vochtige lanen, keurig-aangelegde tuinen in najaarstooi, ritselende, gele bladeren op de voetpaden’ woonde. Dat was Bilthoven. In Artindex wordt vermeld dat zij al sinds 1921 in de gemeente De Bilt woonachtig was. In het Utrechts Archief is te vinden dat zij vanaf 1935 tot haar overlijden in 1944 op de Julianalaan 2009 woonde.
JJR
Literatuur
Wikipedia Jo Daemen
www.amsterdamseschool.tumble.com
Marjan Groot, Vrouwen in de Vormgeving in Nederland 1880-1940. Uitgeverij 010, 2007.
Het Utrechts Archief
Dagblad De Gooi- en Eemlander 2-1.1942
ARTindex Lexicon Online
Met dank aan Marjan de Man voor aangeleverde bronnen
