Afbeelding: Jan Meefout
In de moeras- en stinzentuin van de familie Baas in Westbroek staat het beeld van een
ridder in gevechtstenue, voorzien van zwaard en rijksappel. Op een banderolle onder zijn voeten
staat Guillaume, in fraaie sierletters. Het is de Franse vertaling van Willem. Het reliëf in
kalksteen is twee meter hoog. Herkomst: een sloopbedrijf in bouwmaterialen. Het beeld lijkt afkomstig uit een afgebroken gebouw. De maker is de Amsterdamse beeldhouwer Jan Meefout. De ridder behoort tot de vroege werken van de beeldhouwer. Goed dat dit ijkpunt in een rijk oeuvre bewaard is gebleven.
Zo’n beeld hak je niet zomaar, daar moet je een technisch onderlegd beeldhouwer voor zijn. Wie
het was, die vraag hield mij geruime tijd bezig. De zoektocht leverde aanvankelijk niets op. Na een paar jaar hielp het gelukkige toeval, want in een overzichtscatalogus stond het werk van Jan Meefout beschreven. Inclusief de werken waarvan de verblijfplaats onbekend was, zoals een stinzentuin in Westbroek. Zodoende kon ik het verhaal achter ridder Guillaume en zijn maker schrijven. Guillaume, want de naam Willem was door de Duitse bezetter niet toegestaan.
Onze ridder blijkt één van twee bij elkaar horende ridderbeelden. Oorspronkelijk gemaakt voor de gevel
van een café aan de Leidse Dwarsstraat in Amsterdam. De opdrachtgever was de architect van het gebouw, de heer Kreikamp. Meefout zal de opdracht gezien de oorlogssituatie met open armen hebben ontvangen. In de oeuvrecatalogus staat een kleine foto van de beide beelden. Te zien is dat boven het hoofd van de ridder nog een klein reliëf gebeiteld was. Dat is er nu niet meer. De andere ridder is tot op heden niet teruggevonden. Dat beeld werd indertijd ook niet aangeboden door de sloper.
Een leven in De Pijp
Jan Meefout werd geboren op 29 december 1915 in de Amsterdamse wijk De Pijp. Hier woonde hij zijn hele
leven tot aan zijn overlijden op 16 april 1993. Hij volgde diverse kunstopleidingen waaronder de Rijksacademie. Ik neem aan dat hij tijdens de oorlogsjaren dat de academie gesloten was, de beide ridders heeft gehakt.
Uit dit vroege beeldhouwwerk spreekt de beeldtaal die Jan Meefout in de loop der jaren verder zou ontwikkelen. Terugkerende thema’s zijn ‘de vrouw’ en ‘het gezin’. Het is realisme in een compacte stijl. In de loop der jaren worden de beelden wat ronder van vorm maar ze houden het eigen karakter, waarin het gevoelsleven van Jan Meefout tot uitdrukking komt. Geschoold in de traditionele beeldhouwtechnieken, vond hij daarin zijn eigen weg.
Met generatiegenoten, zoals zijn vriend Arie Teeuwisse en Cor Hund, heeft hij een
gezicht gegeven aan de Nederlandse figuratieve beeldhouwkunst van na de Tweede Wereldoorlog. Op
diverse plekken in de openbare ruimte in Nederland kom je zijn beelden tegen. Het Museum
Beelden aan Zee in Scheveningen bezit meerdere van zijn werken.
AP
Foto’s:
Catalogus Jan Meefout, uitgeverij Waanders, Zwolle 2010.
Abe Postema
