Pierre Daniël Chantepie de la Saussaye (1848 – 1920) was een Nederlandse theoloog en godsdienstwetenschapper. Hij wordt gezien als een grondlegger van de moderne godsdienstwetenschap. Aan het einde van zijn leven woonde hij in Bilthoven. Foto: Chantepie in ‘Onze Hoogleraren’ (De Prins der Geïllustreerde Bladen 1898).
Chantepie de la Saussaye werd in 1848 in Leeuwarden geboren als zoon van een theoloog uit een telg van Franse refugiés. Zijn vader was hoogleraar theologie. Na het behalen van zijn gymnasiumdiploma in Rotterdam studeerde hij theologie te Utrecht, waar hij in 1871 promoveerde op een proefschrift getiteld Methodologische bijdrage tot het onderzoek naar de oorsprong van den godsdienst. Hiermee is al aangegeven welke richting La Saussaye zou uitgaan. Vraagstukken van kerkelijke organisatie lieten hem volkomen koud en apologetiek (het verdedigen van religieuze standpunten door middel van redenering) en polemiek waren hem vreemd. La Saussaye heeft als predikant slechts één gemeente gehad, van 1872 tot 1878 te Hemmen in de Betuwe. Hier deed hij door hard studeren de kennis op die hem later zijn bekendheid bezorgde.
In 1878 werd La Saussaye in Amsterdam benoemd met de leeropdracht “de geschiedenis der godsdiensten”. Zijn oratie was getiteld Over het belang van de studie der godsdiensten voor de kennis van het Christendom. In 1885 gaf hij vier schetsen uit, over Confucius, Lao-tse, Zarathustra en Boeddha, en in 1887 en 1889 verschenen de eerste twee delen van zijn Lehrbuch der Religionsgeschichte. Het werk vestigde zijn naam als grondlegger van de moderne godsdienstwetenschap, waarbij godsdienst op wetenschappelijke wijze vanuit verschillende disciplines wordt bestudeerd. Het doel van deze godsdienstwetenschap is een intersubjectieve beschrijving van religieus denken en handelen te geven. Intersubjectief is niet puur subjectief, in de beleving van een mens, of objectief, onafhankelijk van de beleving van mensen.
Zijn beste tijd beleefde La Saussaye in Leiden, waar hij in 1899 opvolger werd van Gunning en zich kon verdiepen in de leer aangaande God en ethiek. Hierbij was het hem alleen te doen om bij zijn gehoor een gezond individualisme te kweken. In 1887 werd hij benoemd tot lid van de Koninklijke Academie. Met zijn vriend Valeton richtte hij tenslotte in 1893 het tijdschrift Overdenkingen op. Hierin verschenen artikelen waarin de werkelijke waarde van het leven in het licht van Christus werd besproken.
La Saussaye was in 1872 getrouwd met Regina Maria Martin, die hem tot zijn dood trouw terzijde heeft gestaan. In 1882 werd een zoon geboren, die echter al spoedig stierf. Het jaar daarna kreeg het echtpaar een dochter. In 1919, toen zijn krachten afnamen, verhuisde La Saussaye naar Bilthoven, maar reeds het jaar daarop overleed hij op daar op 72-jarige leeftijd. Hij is in Muiderberg begraven.
WK
U bevindt u op de Rondleiding Wetenschappers. Voor het vervolg klik HIER.
Literatuur:
H.M. van Nes: Levensbericht van Pierre Daniël Chantepie de la Saussaye, 9 April 1848 – 20 April 1920, in: Jaarboek van de Maatschappij der Nederlandse Letterkunde, 1921.
Wikipedia: Pierre Daniël Chantepie de la Saussaye.
