Welkom bij de digitale rondleiding over de Biltse landhuizen en landgoederen van de Stichtse Lustwarande. Het dorp De Bilt maakt deel uit van een strook met veel landhuizen en buitenplaatsen tussen de Utrechtse Heuvelrug en het Kromme Rijngebied. De Lustwarande loopt van de stad Utrecht naar Rhenen. Grote delen van de Heuvelrug waren vroeger in handen van landeigenaren, die hier graag hun landhuizen bouwden. Voor de exploitatie van de grond en voor de bediening en het onderhoud van de huizen waren veel arbeidskrachten nodig en dit stimuleerde de groei van de dorpen. Bekende landhuizen zijn de huizen Doorn en Moersbergen in Doorn, Hardenbroek en de Reehhorst in Driebergen en de Wulperhorst in Zeist.
De Bilt nam hierbij een bijzondere plaats in. Het dorp bezat weliswaar niet de grootste maar wel de meeste huizen omdat het dicht bij de stad Utrecht lag. Toen het departement van Oorlog in 1815 de buitenplaatsen in de provincie Utrecht telde, bleken dat er 119 te zijn. Hierbij waren de kastelen meegerekend. Daarvan was De Bilt het dorp met het grootste aantal: 12 buitenplaatsen, gevolgd door Zeist met 6 en Doorn met 4. Hierboven: landhuizen in De Bilt langs de Stichtse Lustwarande. (Kaartje DAB)
Een landhuis is een groot woonhuis in een landelijke omgeving. Men spreekt van een buitenplaats als het gaat om een zomerverblijf voor rijke stedelingen dat niet permanent bewoond wordt. De termen sluiten elkaar niet uit en worden vaak door elkaar gebruikt. Een landgoed is een stuk grond van meerdere hectaren, dat ook een economische functie heeft zoals bosbouw of landbouw.
Omdat we de ontwikkeling van de landhuizen vanaf de zestiende en zeventiende eeuw willen schilderen, is het meer een reis door de tijd dan een reis langs de weg geworden. Deze ‘rondleiding’ kun je dus niet zomaar met de fiets of de auto volgen. Er zijn ook een paar inmiddels verdwenen landhuizen opgenomen.
Het verhaal is op de volgende manier ingedeeld:
Landhuizen worden gewoonlijk behandeld bij de periode waarin zij in grote lijnen hun huidige vorm kregen. Soms laten we daarbij ook bijgebouwen of latere ontwikkelingen zien. We hebben ongeveer veertig posts opgenomen.
Wanneer u een korte tour wilt maken, leest u alleen de inleidingen en de bijschriften bij de afbeeldingen. Als u meer wilt lezen, kunt u verder gaan onder het kopje ‘meer informatie’.
Soms staat er in de tekst een link naar andere posts in het Online Museum. Als u daarop klikt, vergeet dan niet terug te komen. Dat kunt u doen door op het pijltje linksboven in uw beeldscherm te drukken.
Onderaan de pagina staat bij iedere post een link om naar de volgende bijdrage te gaan. De eerste ziet u onderaan dit scherm.
Dick Berents
U bevindt u op de Rondleiding over de Stichtse Lustwarande. Voor het vervolg klik HIER.
