Afbeelding: Samuel van Houten (Bron: Canon van Nederland)
Straatnamen; gemeente De Bilt heeft er honderden en met ieder ‘straatje erbij’ moet de gemeentelijke Straatnamencommissie op zoek naar een passende benaming. Toen De Bilt in de jaren ’50 en ’60 werd uitgebreid met een complete woonwijk, werd ervoor gekozen een aantal straten te vernoemen naar oud-politici ofwel staatslieden. Ruim 60 jaar en twee generaties verder kan men zich afvragen welke bewoner van de wijk nog weet wie de voormalige premier Thorbecke is, de socialistische voorman Piter Jelles Troelstra, of de Overijsselse theoloog en politicus Herman Schaepman, naamgever van de Dr. Schaepmanweg.
De Mr. S. van Houtenweg is genoemd naar Samuel van Houten (1837-1930)
Mr. Samuel van Houten was een liberale politicus die sinds 1869 een zetel had in de Tweede Kamer en zich het lot aantrok van fabriekskinderen, die als slaven werden uitgebuit. Het resultaat van zijn inspanning was een wet die bekend werd onder de naam het ‘Kinderwetje van Van Houten’. Op 19 september 2024 is de wet precies 150 jaar oud. Want op die dag in 1874 ging het parlement ermee akkoord dat zware, levensbedreigende arbeid door kinderen onder 12 jaar werd verboden. In de praktijk veranderde er weinig, bij gebrek aan overheidshandhaving en de nood in de gezinnen, waar iedere cent meetelde om te kunnen overleven. Met als gevolg dat het zware werk van kinderen in de landbouw, touwslagerijen, glas- en keramiekfabrieken en de wol- en textielindustrie nog geruime tijd kon doorgaan. Dat alles verbeterde met de invoering van de leerplichtwet in 1901.
Minister
Samuel van Houten was de vierde zoon van een Doopsgezinde Groningse houthandelaar, die positief stond tegenover het Liberalisme. Na de Latijnse School gevolgd te hebben, studeerde Sam van Houten Rechten aan de Rijksuniversiteit in Groningen. Aldaar was hij raadslid en wethouder en stapte in 1869 over naar de landelijke politiek. Dat hij drie jaar minister van Binnenlandse Zaken was, is eigenlijk onbekend gebleven. Wel speelde hij tot op hoge leeftijd een grote rol in de Liberaal politieke beweging. Sam van Houten werd 93 jaar en overleed in Den Haag.
Door de eeuwen heen blijken straatnamen onderhevig aan modetrends (‘Vogelwijken’ in Maartensdijk en Bilthoven) maar ook aan politieke gevoeligheden; zo werd de naam van de Prins Bernhardlaan in Bilthoven door de Duitse bezetter buiten werking gesteld. In vroeger eeuwen was naamgeving simpel: in onze eigen gemeente hebben we een Dorpsstraat en een Dorpsweg. Door de tijd heen werden straten, pleinen en wegen vernoemd naar leden van het Koninklijk Huis, burgemeesters en andere (toenmalige) hoogwaardigheidsbekleders.
Bron: Wikipedia
Telegraaf: 3 september 2024 Wet Samuel van Houten betekende ommekeer in 1874 – Barbara Plugge
Website Rijksuniversiteit Groningen: Proefschrift – biografie Samuel van Houten – Coen Brummer 2023.
De Bilt, Mr. S. van Houtenweg (foto: Veroniek Clerx)