mei 22, 2023

Over een bijzondere man, een bijzonder beeld en een bijzondere begraafplaats

Het getoonde beeld van priester-beeldhouwer Omer Giellet staat op de ‘nieuwe begraafplaats’ van Maartensdijk, naast het F.J.H. van Eck sportpark, achter de begraafplaats van de […]

Lees verder
mei 13, 2023

Gereformeerd en Hervormd: Kerkscheuringen in Maartensdijk

Het voormalige gereformeerde kerkje op het adres Dorpsweg 198 – nu Galerie Van Vlaardingen – werd in januari 1892 als gereformeerde kerk in gebruik genomen. […]

Lees verder
april 27, 2023

De ‘paus van Bilthoven’ en de moderne kunst van de OLV-kerk

Afbeelding: De evangelist Johannes, preekstoelreliëf door de Duitse beeldhouwer Adam Winter. Sinds 1 april is de tentoonstelling over 100 jaar OLV-kerk ter plaatse te bezichtigen […]

Lees verder
april 16, 2023

Nog een verloren Westbroekse schat uit de zestiende eeuw

  ‘Op de 11e juli van het jaar 1545 stierf graaf Willem van Rennenberg op zijn kasteel te Zuilen’ schreef de abdis van Vrouwenklooster Henrica […]

Lees verder
april 3, 2023

Datering: 16e eeuwse kaart vermeldt geen kerk in Maartensdijk

Dit is een kaart van de provincie Utrecht met een groot gedeelte van Zuid-Holland en Gelderland. In de rechterbovenhoek staat het wapen van Spanje op […]

Lees verder
maart 26, 2023

Tentoonstelling OLV-kerk Bilthoven opent 1 april 2023

  Afbeelding: devotiebeeld van Maria met kind en de OLV-kerk in terracotta   Op eerste paasdag 1 april 1923 vond de plechtige oprichting plaats van […]

Lees verder
januari 8, 2023

Een vroege vermelding van Achttienhoven: 1291

  Op 28 januari 1291 gaf de heer van Westbroek, Willem, proost van St. Jan, aan een zekere Gerard van Veen een erfrente, te betalen […]

Lees verder
december 21, 2022

“Hoekse en Kabeljauwse Twisten”, ten doop in Westbroek

  Op vrijdag 9 december werd in de NH-kerk van Westbroek het nieuwste boek in de serie Oorlogsdossier gepresenteerd van Anne Doedens en Liek Mulder. […]

Lees verder
december 11, 2022

De Reformatie in Maartensdijk: 1593

In 1580 verbood het Utrechtse stadsbestuur de uitoefening van de katholieke eredienst. Het duurde daarna, en zeker tot na 1593, nog een aantal jaren voordat […]

Lees verder
december 11, 2022

De Reformatie in Westbroek: 1593

In 1580 verbood het Utrechtse stadsbestuur de uitoefening van de katholieke eredienst. Het duurde daarna, zeker tot na 1593, nog een aantal jaren voordat het […]

Lees verder
december 5, 2022

Strijd tussen kerk en staat over een Maartensdijkse predikantsberoeping: 1656

  In 1656 besloot de Maartensdijkse ds. David Montanus of Van Bergen het beroep dat door de gemeente van Sluis op hem was gedaan aan […]

Lees verder
oktober 15, 2022

Het archief van de Westbroekse geërfden 4: de kerktoren van Westbroek krijgt een ander aanzien: 1723

Uit een dossier met de besluiten van de geërfden van Westbroek uit de jaren 1651, 1660, 1682-1753 kan men een goed beeld te krijgen van […]

Lees verder
augustus 31, 2022

Het veen bij Hollandsche Rading ontgonnen: 1463

Op drie november 1463 sloten een aantal rechthebbenden op een gebied tussen het huidige Maartensdijk en Hollandsche Rading  een overeenkomst. Het waren de domproost en […]

Lees verder
juli 11, 2022

Levende Monumenten: Onze Lieve Vrouw in beeld gebracht

  Afbeelding: Acolieten en misdienaars van de Onze Lieve Vrouw onderweg. (Foto: Philip Holt, jaren 50) In de serie Levende Monumenten aandacht voor de RK […]

Lees verder
juni 27, 2022

Rondleiding Kerkgebouwen: Meerstromenland

De komst van de Franse legers in 1794 leidde tot een nieuw bewind. Twee jaar later besloot de Bataafse Republiek dat kerk en staat gescheiden […]

Lees verder
juni 19, 2022

Een Sint Maartenskerk in Maartensdijk

Maartensdijk was ooit een leen dat de bisschop had uitgegeven aan het Domkapittel, dat eigenlijk het kapittel van Sint Maarten heette. Het is dan ook […]

Lees verder
juni 8, 2022

De preekstoel van de Dorpskerk

In de Nederlands Hervormde kerk of Dorpskerk in de Dorpsstraat in De Bilt staat tegen de oostelijke gevel een preekstoel die net zo oud is […]

Lees verder
juni 2, 2022

De Ontmoetingskerk in Maartensdijk

Op de hoek van de Prinses Beatrixlaan en de Koningin Julianalaan in Maartensdijk staat de Ontmoetingskerk. In deze oorspronkelijk gereformeerde kerk uit 1967 vormden hervormden […]

Lees verder
mei 31, 2022

De Nederlands Gereformeerde Kerk in Westbroek is gebouwd op een boerderij

Aan de Kerkdijk 60 staat een kleine neoromaanse zalenkerk zonder toren. Al ziet hij er vrij modern uit, hij dateert van 1903.   Meer informatie […]

Lees verder
mei 25, 2022

De Morgensterkerk in Bilthoven bestond maar kort

Aan de Dierenriem 2 in Bilthoven stond de Morgensterkerk. Hij is maar 33 jaar gebruikt. De afname van het aantal kerkgangers dwong de Hervormde Gemeente […]

Lees verder
mei 24, 2022

Gereformeerde kerk werd brandweerkazerne werd Evangeliekapel

Nieuwstraat 47 in De Bilt is de plek waar vroeger een kleine Gereformeerde Kerk werd gebouwd, die de voorloper was van de Immanuelkerk. Begin jaren […]

Lees verder
mei 24, 2022

De Boskapel in Groenekan

Zestig jaar lang werd het gebouw van een kleuterschool gebruikt door een afgescheiden groepering in de Hervormde Kerk. Aanvankelijk heette de kleuterschool De Springplank, maar […]

Lees verder
mei 21, 2022

De kapel van Berg en Bosch

In het verlengde van de oprijlaan van voormalig sanatorium Berg en Bosch staat een kapel. Hij valt meteen op, maar hij is niet meer als […]

Lees verder
mei 19, 2022

De Opstandingskerk werd de Oosterlichtkerk

Aan de Eerste Brandenburgerweg 34 in Bilthoven staat de Oosterlichtkerk, die vroeger Opstandingskerk heette. Op de foto zien we de kerk in 1969, zes jaar […]

Lees verder
mei 19, 2022

De Noorderkerk is na zestig jaar gebruik gesloten

Aan de Laurillardlaan 6 in Bilthoven staat het gebouw van de voormalige Noorderkerk. De kerk werd in 1955 in gebruik genomen en is in 2015 […]

Lees verder
maart 13, 2022

De kerkbank van de ambachtsheer van Westbroek

Een heerlijkheid is het grondgebied waarbinnen de heer het recht had om in eigen naam het  overheidsgezag over alle inwoners uit te oefenen. Het dorp […]

Lees verder
januari 8, 2022

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel IX: overdracht

 Hendrick van Haestrecht was lang bewaarder van de belangrijke stukken waarin het bezit van de Westbroekse kerk was vastgelegd. In een document van 15 mei […]

Lees verder
januari 6, 2022

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel XIII: een laatste brief

De Verloren Zoon: naar deze bekende gelijkenis uit het Nieuwe Testament verwijst Van Haestrecht in een laatste brief die we van hem bezitten, van november […]

Lees verder
januari 2, 2022

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel XII: vraagtekens

Men ziet een geestelijke, zoals Van Haestrecht er in de jaren voor 1580 uitgezien kan hebben (een schets van Giuseppe Cesari [1578 – 1640], Rijksmuseum […]

Lees verder
januari 1, 2022

Het archief van de laatste pastoor van Westbroek, deel VIII: in opspraak

Het winterlandschap van Avercamp werd gemaakt omstreeks 1608 (Rijksmuseum Amsterdam). Het geeft een landschap weer, zoals Van Haestrecht dat zeventien jaar eerder bij Abcoude moet […]

Lees verder
januari 1, 2022

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel X: een arme schoolmeester,1594

In 1594 blijkt Van Haestrecht, die toen al in de vijftig jaar oud moet zijn geweest – hij was in ieder geval al in 1565 […]

Lees verder
december 31, 2021

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel VII: een extra bijbaan

Afgebeeld zijn het bovendeel van de achttiende eeuwse gerechtskast van Westbroek en een kist uit de zestiende eeuw, om belangrijke documenten in op te bergen […]

Lees verder
december 31, 2021

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel VI: ruzie over turf in 1579

Turf was als brandstof een eerste levensbehoefte. Het veen van Westbroek was een belangrijk winningsgebied. Het delven was zwaar werk, zoals op de prent te […]

Lees verder
december 30, 2021

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel IV: slachtoffer in geuzentijd, 1573

In 1573 raakte pastoor Hendrick Hendricksz. van Haestrecht in ernstige moeilijkheden. Hij was toen naar  Haastrecht getrokken, waarschijnlijk zijn geboortedorp dicht bij Gouda. De streek […]

Lees verder
december 30, 2021

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel III: religieuze verenigingen in 1565

Albrecht Dürer (1471-1528)  schilderde St. Anna, de heilige die ook de patroonheilige van een Westbroekse religieuze vereniging was (Afbeelding:  Wikipedia). In de middeleeuwen ontstonden broederschappen […]

Lees verder
december 30, 2021

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel II: de voorganger

De Westbroekse of Buitenwegse molen (links op de foto) is te vinden in de polder Buitenweg (wikipedia). Hij staat bij het begin van de Nedereindse […]

Lees verder
december 22, 2021

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel V: een belangrijke bijbaan

Met ziet hier pastoor Hendrick van Haestrechts handtekening en een overeenkomst die hij in 1578 sloot met de secretaris van het gerecht Achttienhoven, Jan Soetmont. […]

Lees verder
december 1, 2021

Het archief van Westbroeks laatste pastoor, deel I: moeilijke dagen voor katholieke priesters

Het document dat hierboven is afgebeeld, is omstreeks 1593 is door een onbekende Westbroeker via zijn dochter gestuurd naar de laatste Westbroekse pastoor, Hendrick Hendricksz. […]

Lees verder
november 27, 2021

Utrecht ontzegt Westbroek een eigen parochiekerk: 1467

In het jaar 1467 vonden de Westbroekers dat hun dorp groot genoeg geworden was voor een eigen parochiekerk. Het stadsbestuur van Utrecht was het daarmee […]

Lees verder
oktober 24, 2021

De glazen van Westbroek, vernield, hersteld en verdwenen: 1663-1667

Toen dit schilderij van Anna Elisabeth van Reede gemaakt werd,  waren het hierna beschreven schandaal uit 1663 en de nasleep ervan al achter de rug. […]

Lees verder
oktober 22, 2021

Jacoba van Beierens echtgenoot geeft Westbroek een priester: 1460

Afgebeeld is Frank II van Borssele (1395-1470), een hoge Zeeuwse edelman, de vierde en laatste echtgenoot van de Hollandse gravin Jacoba van Beieren. (Jacob Folkema, […]

Lees verder
juli 25, 2021

Herman Fiolet wilde samenwerking tussen de kerken

H.A.M. (Herman) Fiolet (1920-2012) was een Nederlandse R.K. priester, oprichter en van 1970 tot 1985 de eerste secretaris van de Raad van Kerken in Nederland. […]

Lees verder
juli 21, 2021

Westbroeks eerste pastoor en de verveningen in 1506

Afgebeeld is een akte waarbij pastoor Joost Ghijsbertssoen, pastoor van Westbroek, op 20 januari 1506 regelt hoe turf   (waar hij ook van profiteerde) na overleg […]

Lees verder
maart 2, 2021

De Tuindorpkerk

De Tuindorpkerk aan de H.F. van Riellaan in Tuindorp stond vanaf de opening in 1937 in Maartensdijk, omdat die wijk een onderdeel was van de […]

Lees verder
december 5, 2020

Boudewijn van Sterkenburg, pauselijk kapelaan en wijbisschop

In de kerk van Westbroek ligt de stenen gestalte van Boudewijn van Sterkenburg. De tombe is gemaakt door steenhouwers uit het Belgische Doornik: een voorbeeld […]

Lees verder
december 28, 2019

Zendelingen uit Nederlands-Indië in Maartensdijk

Afgebeeld is de vulkaan Merapi op midden-Java. Het moet een tafereel geweest zijn, waar drie Maartensdijkse hulppredikanten kort na de Tweede Wereldoorlog mee vertrouwd waren. […]

Lees verder
december 10, 2019

De eerste Biltse dominee-dichter

Afgebeeld is het voorblad van de 17e eeuwse gedichtenbundel Klioos Kraam (Leeuwarden 1656) met daarin gedichten van onder meer Lambertus Sanderus, de uit Schoonhoven afkomstige […]

Lees verder
oktober 7, 2019

Archiefkist van de Hervormde Gemeente

In deze houten archiefkist werden de belangrijke papieren van de Hervormde Gemeente Westbroek bewaard. De kist is 36,5 x 8 x 19 centimeter. Op de kist […]

Lees verder
september 14, 2019

De Kerkroof van 1712

Dit is de Rondleiding Misdaad in De Bilt. Om terug te gaan naar het begin, klik HIER. Hierboven zien we het voorblad van een in […]

Lees verder
augustus 13, 2019

Vraagtekens: een vreemd gezicht vanuit Westbroek

Afgebeeld is een prent uit 1756 , te vinden in de collectie van het Utrechts Archief,  catalogusnummer 200949. Het zou gaan om een prent van […]

Lees verder
juli 7, 2019

Een Rouwbord uit 1679

Op dit rouwbord in de kerk van Westbroek herdacht men het overlijden van Sofia Johansdochter van der Vecht. (Foto DAB) Zij is overleden op 19 […]

Lees verder
juli 7, 2019

Een Rouwbord uit 1672

Op dit rouwbord in de kerk van Westbroek herdacht men het overlijden van een lid van de aanzienlijke familie Livendal of Lievendaal. (Foto DAB) Zij […]

Lees verder
juli 6, 2019

De Restauratie van het dak van de kerk van Westbroek

In september 2019 begon de restauratie van het dak van de kerk van Westbroek. Aanvankelijk wilde men beginnen in het voorjaar, maar door de aanwezigheid […]

Lees verder
mei 3, 2019

Kerk en boerderij: Dr. Welfferweg 39

Op het adres Dr. Welfferweg 39 in Achttienhoven is een gemeentelijk monument te vinden, dat in de negentiende eeuw ook voor religieuze doeleinden werd gebruikt. […]

Lees verder
april 1, 2019

Het kerkhof van de Dorpskerk

Bij de Dorpskerk aan de Dorpsstraat voorheen Steenstraat 70 in De Bilt ligt het kerkhof. Daar liggen niet alleen bekende en minder bekende inwoners van […]

Lees verder
maart 30, 2019

De Nederlands-hervormde kerk van Groenekan

Afgebeeld is het kerkgebouw aan de Groenekanseweg nr. 66. (Foto: Anne Doedens) De kerk is een gemeentelijk monument.  Hij werd in 1952 gebouwd in opdracht […]

Lees verder
december 31, 2018

De kansel van de Dorpskerk van Maartensdijk

Afgebeeld is een leeuwenkop, aangebracht aan de zijkant van de achttiende-eeuwse kansel. Men ziet daar ook een mensenhoofd. (Foto’s bij dit onderwerp: Anne Doedens, met […]

Lees verder
december 31, 2018

Een Maartensdijkse schout in de Dorpskerk

Dit is de toegang tot de moeilijk toegankelijke grafkelder van Johannes Swaving, schout van Maartensdijk. Deze toegang bevindt zich onder de toren van de Maartensdijkse […]

Lees verder
november 23, 2018

Levende Monumenten: de Adventkapel

  De Adventkapel in Hollandsche Rading is in 1938 neergezet als wijkgebouw voor de Hervormde kerk Maartensdijk. In een aflevering van de reportageserie Levende Monumenten […]

Lees verder
november 4, 2018

De ramen van de oudste Maartensdijkse kerk

Afgebeeld is bladzijde 148r uit Van Buchels Monumenta met daarop wapens die de muren en ramen van deze kapel of kerk omstreeks het jaar 1500 […]

Lees verder
november 3, 2018

De kerk van Maartensdijk in 1728

Hier ziet men twee prenten van Andries Schoemaker (1660-1735) van de Maartensdijkse dorpskerk. (Bron: Het Utrechts Archief, via de Atlas Schoemaker van de Koninklijke Bibliotheek/Het […]

Lees verder
oktober 10, 2018

De Adventkapel in Hollandsche Rading

Afgebeeld is de Adventkapel van Hollandsche Rading, met bij de ingang Henk Veenstra en Hiety Grimm, die zich actief inzetten voor deze kapel (foto Vierklank). […]

Lees verder
augustus 23, 2018

Onze Lieve Vrouwe van Altijddurende Bijstand

Men noemt hem wel de Gregoriuskerk omdat hij aan de Gregoriuslaan in Bilthoven ligt, maar de kerk heet Onze Lieve Vrouwe van Altijddurende Bijstand. De […]

Lees verder
augustus 23, 2018

De Woudkapel

De Woudkapel aan de Beethovenlaan in Bilthoven is ontstaan uit een gesprekskring van vrijzinnige christenen en humanisten. De initiatiefnemers nodigden omstreeks 1923 sprekers met allerlei […]

Lees verder
augustus 23, 2018

De Sint Michaëlkerk

De Michaëlkerk in De Bilt is in 1954 gebouwd in de stijl van de Delftse School. Opvallend zijn de drie hoge bogen waardoor men de […]

Lees verder
augustus 23, 2018

De Centrumkerk of Julianakerk

Hij staat bekend als de Julianakerk, maar officieel is het de Centrumkerk aan de Julianalaan 42 in Bilthoven. In 1927 vroeg de Raad der Gereformeerde […]

Lees verder
augustus 14, 2018

De Immanuelkerk

Dit is de Immanuelkerk aan de Soestdijkseweg Zuid 49 in De Bilt (Foto AD). De opdracht voor de bouw werd in 1921 gegeven aan de […]

Lees verder
augustus 13, 2018

De Zuiderkapel

In 1916 liet de Nederduitsch-Hervormde Evangeliesatievereniging De Biltsche Kapel aan de Boslaan in Bilthoven een kerkje bouwen. Deze Biltsche Kapel is hier afgebeeld kort na […]

Lees verder
augustus 4, 2018

Blauwkapel en zijn kerkje

Op de foto ziet men het kerkje van Blauwkapel. Blauwkapel werd in 1954 bij de gemeente Utrecht gevoegd, maar hoorde tot dan toe tot de […]

Lees verder
juli 13, 2018

De Dorpskerk van De Bilt

De oudste kerk in De Bilt is de Dorpskerk aan de Dorpsstraat, die in 1652 in gebruik werd genomen. We zien hem hier op een […]

Lees verder
juli 12, 2018

Het kerkraam van Willem van Rennenberg

Tot de aanzienlijke edelen die op het grondgebied van onze gemeente opereerden, hoorde zeker vrijgraaf Willem van Rennenberg, de bouwer van Slot Zuylen. Hij werd […]

Lees verder
juli 12, 2018

De kerk van Westbroek

De Westbroekse kerk is gebouwd in de late vijftiende eeuw. Hij heeft een toren die er al stond vóór het schip van de kerk gebouwd […]

Lees verder
juli 6, 2018

In steen gebeeldhouwd, Boudewijn van Sterkenburg, pauselijk kapelaan en wijbisschop

U bevindt u op de Rondleiding Adel. Om het begin te vinden klik HIER.  In de kerk van Westbroek ligt de stenen gestalte van Boudewijn […]

Lees verder
juli 6, 2018

Middeleeuwse monsters uit Oostbroek?

  Deze monsterlijke kattenkoppen zijn mogelijk afkomstig van het terrein van het gesloopte Sint Laurensklooster van Oostbroek. Ze worden bewaard in het Archeologisch Depot van […]

Lees verder
juli 3, 2018

Westbroek en de Reformatie

Westbroek in 1609. Zo zagen de kerk en zijn omgeving er voor 1723 uit, volgens de prent van L.P. Serrrurier. Het is een kopie uit […]

Lees verder
juli 1, 2018

De Dorpskerk van Maartensdijk

De Nederlands Hervormde Dorpskerk van Maartensdijk dateert uit de zestiende eeuw. Daar werd in 1465 de Sint Jacobskapel gebouwd in gotische stijl. Toen men deze […]

Lees verder
juni 29, 2018

De kaart van de Limieten van het Sticht

  De schenkingen van Mathilde en bisschop Godebald aan Oostbroek (1122 en 1125) betekenden het begin van een lang lopende reeks ontginningen die in de […]

Lees verder
juni 24, 2018

De allervroegste vermelding van Bilts grondgebied

In het Goederenregister van de Sint Maartenskerk in Utrecht wordt de naam Rugrum – vermoedelijk Ruigenhoek – genoemd. Afgebeeld is een blad van een document […]

Lees verder
juni 22, 2018

Bisschop Frederik Schenck van Toutenburg in Maartensdijk

Frederik Schenck van Toutenburg (1559 – 1580) was bisschop en aartsbisschop van Utrecht in de roerige tijd van de reformatie. De afbeelding is een anonieme […]

Lees verder
juni 22, 2018

Albert Pigge Heer van Achttienhoven

On­der de heren van Achttienhoven, de proosten van St. Jan, waren hoogst interessante figuren, zoals in de eerste helft van de zestiende eeuw Albert Pigge. […]

Lees verder
juni 19, 2018

Monumentale Maartensdijkse boerderijen: de IJzeren Mortier

De fraaie zeventiende-eeuwse boerderij De IJzeren Mortier is in de negentiende eeuw gebruikt als kerkgebouw door gelovigen die zich afscheidden van de Nederlands Hervormde kerk. […]

Lees verder