Aan de Nieuwstraat 93 in De Bilt was in 1925 de drukkerij van Patist gevestigd. Na  een verhuizing naar de Groen van Prinstererweg 45 in De Bilt is de onderneming beëindigd. Foto: het fraaie pandje in de Nieuwstraat. (DAB) Los daarvan was er een boekbinderij met de naam Patist, maar het verband tussen die bedrijven is nog niet aangetoond.

 

Meer informatie

Volgens de Kamer van Koophandel was de ‘Electrische Handelsdrukkerij’ gevestigd aan de Nieuwstraat 93 in De Bilt. De eigenaar was F.J.M. Elijzen (1895-1933). Elijzen en J.W.H. Patist zetten de zaak voort onder de naam ‘Electrische Handelsdrukkerij Elijzen’. Na het overlijden van Elijzen in 1933 heeft Patist de onderneming ontbonden en het recht op de handelsnaam overgedragen aan de echtgenoot van Elijzen, mevrouw Wiesje van Eijk, die vanaf die datum de zaak heeft voortgezet. In 1934 is de handelsdrukkerij in eigendom overgedragen aan Patist. In 1940 is de naam gewijzigd in ‘Electrische Handelsdrukkerij v/h Elijzen’.

In 1947 is de naam wederom veranderd, nu in ‘Drukkerij J.W.H. Patist en Zoon’, die toen verhuisde naar de Groen van Prinstererweg 45 in De Bilt. (Zie onderaan de foto van JJR) In 1963 is Patist overleden en heeft zijn zoon J.H.P. Patist het bedrijf overgenomen. Na de dood van de zoon in 1974 zette de weduwe H.M. Patist – Van Oort het bedrijf voort. Zij heeft in 1975 de onderneming opgeheven.

In het pand Nieuwstraat 93 vestigde zich later een garage. Dit is ook te zien aan de ornamenten die de voorgevel nog steeds versieren. Momenteel is dit huis in gebruik als woning.

Boekbinder

Tijdens het historisch onderzoek naar de drukkerij van Patist in De Bilt, kwam naar voren dat er een boekbinderij met de naam Patist bestond in Den Dolder via eerdere vestigingen in De Bilt en Bilthoven. Familie- of zakelijke verbanden zijn echter niet gevonden, ondanks de gelijkenissen qua naam, sector en locaties.

In 1947 richtte Herman Martinus Offerman aan de Wilhelminaweg 2 in De Bilt de ‘NV Illustra Offset Drukkerij, grafische bedrijf en periodiekenpers’ op. Deze verhuisde in 1953 naar de Paltzerweg 159-161 in Bilthoven. Dit bedrijf ontwikkelde zich goed, zodat het moest worden uitgebreid. Een deel van de nieuwe aanbouw kwam op grondgebied van de gemeente De Bilt te staan. Volgens de Kamer van Koophandel zijn de activiteiten van Illustra in 1969 gestaakt door een faillissement. ‘NV Drukkerij en Uitgeversmaatschappij P. de Boer’ uit Utrecht nam het bedrijf toen over, met het recht de naam ‘Illustra’ te voeren.
In het pand van Illustra aan de Paltzerweg 159-161 in Den Dolder kwam toen de ‘Boekbinderij en Persverguldinrichting A. Patist’. Anton Patist Sr was in 1954 met dit bedrijf begonnen in de Bolstraat 31 te Utrecht en later verhuisd naar de Bolstraat 19-21. Door ruimtegebrek verhuisde de onderneming in 1969 naar pand in Den Dolder. De Bildtse Post van 10 juli 1969 schreef: ‘Maandag wapperde het rood-wit-blauw van de gevel van de familie Patist aan de Blauwkapelseweg. Er was geen huwelijksfeest, maar wel gold het een belangrijk feit en wel dat de Patist aan de Palzerweg te Bilthoven een nieuw pand heeft betrokken voor zijn boekbinderij’.In 1961 werkten er 14 personeelsleden.

Het is interessant dat als adres voor deze onderneming, die gedeeltelijk op Biltse grond stond, Paltzerweg 159 in Bilthoven werd gebruikt. De Postbus was ook in Bilthoven. In een artikel in De Dolderse Kroniek staat: ‘Voor de adressering in Bilthoven koos Anton Sr omdat hij niet wilde dat zijn bedrijf geassocieerd zou worden met Den Dolder en de daar gevestigde Willem Arentsz hoeve’. Inmiddels is de adressering volledig gericht op Den Dolder. Anton Patist Jr zet de boekbinderij in Den Dolder voort.

JJR

 

Literatuur:

Archief Historische Kring D’Oude School, stukken Drukkerij J.W.H. Patist en Zoon etc

‘Van BAB-bussen tot Boeken binden: Paltzerweg 159/161, deel 1: Bedrijven tussen 1930 en 1969’, F. Stuurman in Dolderse Kroniek, 23^e jaargang, nr 3, juli 2020, pg 11-16

‘Van BAB-bussen tot Boeken binden: Paltzerweg 159/161, deel 2: vanaf 1969: Boekbinderij Patist’, F. Stuurman in Dolderse Kroniek, 23^e jaargang, nr 4, oktober 2020, pg 15-20

‘Boekbinderij Patist in nieuwe omgeving’, Bildtse Post, 10 juli 1967