In december 1938 was het echt winterweer. Tegen het einde van de maand kwamen 23 dorpen in de Vechtstreek die afhankelijk waren van Maartensdijk voor hun watervoorziening, opeens zonder water te zitten. Het betrof zo’n 10.000 inwoners. Uit de kraan kwam helemaal niets. De nieuwe watertoren was leeggelopen door een groot waterlek vlakbij de wijk Tuindorp. Het lek ontstond in de hoofdbuis, die door de vorst was geknapt. Afbeelding: Gezicht vanaf de St. Anthoniedijk Maartensdijk op de watertoren. (K. Roelants 1942, Het Utrechts Archief)
Op 20 december ’s morgens meldde de watertoren aan de St. Anthoniedijk in Maartensdijk dat het water in de toren niet meer steeg. Dit duidde op een lekkage. Medewerkers van het waterleidingbedrijf VV Noord-West-Utrecht in Breukelen gingen direct opzoek naar het lek. Onder leiding van de bedrijfsleider werd per vrachtauto het hoofdleidingnet gecontroleerd; er zou dag en nacht worden doorgezocht tot het lek gevonden was. Het lek moest zich ergens tussen de watertoren van Maartensdijk en Breukelen bevinden. Het werk werd sterk bemoeilijkt door de stijf bevroren bodem: de bovenlaag gaf het lek niet prijs en men moest telkens met hete ijzers de grond ontdooien om controles te kunnen uitvoeren.
Aan het einde van de dag steeg de druk enigszins, waarschijnlijk doordat enkele grootgebruikers geen water meer gebruikten, zodat de meeste dorpen weer water hadden. Alleen Maartensdijk en Tuindorp konden nu over water beschikken, maar dat was zeer beperkt. Kort daarop kon de watertoren weer gewoon zijn werk doen.
Alle ellende was terug te voeren op de inrichting van de toren in Maartensdijk. Deze watertoren was slechts met één leiding met het pompstation in Loosdrecht verbonden en niet met twee zoals de watertoren in Breukelen. Met een dubbel systeem kan de watervoorziening als een leiding uitvalt door de andere leiding op peil worden gehouden en dat kon de watertoren van Maartensdijk niet.
Het bedrijf dat verantwoordelijk was voor de drinkwatervoorziening in de Vechtdorpen en Maartensdijk, de V.V. Drinkwaterleiding Noord-West-Utrecht, had in 1934 een nieuwe watertoren laten bouwen in Amsterdamse Stijl. De nieuwbouw was nodig om de nieuwe wijk Tuindorp van drinkwater te kunnen voorzien. De architect was Ir J.L. Pateer die directeur/bedrijfsleider was bij het waterleidingbedrijf. De toren werd gebouwd als een werkgelegenheidsproject. Het gebouw is 48,6 meter hoog en had een reservoir voor 500 kubieke meter water. In 1954, na de gemeentelijke herindeling, kwam hij in de gemeente Utrecht te staan aan de Neckardreef en nu is hij een rijksmonument.
EvdV
Literatuur:
J. van den Boomgaard-Manschot et al., Water: lekker nat: Drinkwatervoorziening in de provincie Utrecht, Waanders, Zwolle 1997.
Zaans Volksblad, sociaal democratisch dagblad, 20-12-1938.
