Na vader en zoon Eyck van Zuylichem, die samen ruim een halve eeuw het burgemeestersambt vervuld hadden, kwam in 1866 Willem Twiss, grootgrondbezitter uit Groenekan als burgemeester. Afbeelding: Huize Beukenburg, woning en ambtswoning van Willem Twiss. (Collectie Het Utrechts Archief; maker van de afbeelding onbekend.)
De uit een Rotterdamse koopmansfamilie afkomstige Willem Twiss (3-7-1815 – 12-2-1871) woonde aanvankelijk in Utrecht, waar hij in 1851 in het huwelijk trad met Malvina Elisa Suermondt. Zij kwam ook uit een Rotterdamse zakenfamilie. Opvallend is dat in de huwelijksakte bij de bruidegom staat ‘geen beroep’. Hij was nog geen veertig jaar en toch al rentenier. In 1855 ging het echtpaar wonen op het buiten Beukenhof te Groenekan, dat Twiss had gekocht van J.C. Martens van Sevenhoven. Het landgoed lag tussen de Groenkanseweg en de Nieuwe Wetering (de N234) en grensde aan de oostzijde aan De Leijen in De Bilt. Al snel werd hij als grootgrondbezitter lid van gemeenteraad van Maartensdijk. Na het vrij plotselinge aftreden van Frans Nicolaas Marius Eyck van Zuylichem leek Twiss de aangewezen opvolger als burgemeester.
Hoewel er andere kandidaten waren, had Twiss de steun van de gemeenteraad, want hij was ’grootgrondbezitter’ en behoorde tot ‘de meest gegoede’ burgers. De commissaris des konings steunde de wensen van de gemeenteraad en op 5 oktober1866 werd Twiss benoemd. Hij kreeg meteen met een aantal belangrijke, de dorpspolitiek overschrijdende zaken te maken.
Allereerst was er de nasleep van de rundveepest en de cholera. De eerste had vooral materiële schade gebracht. De cholera had gelukkig in Maartensdijk weinig slachtoffers geëist, maar de gemeenteraad moest wel een commissie instellen om de hygiëne in het dorp te beoordelen. De commissie (predikant, gemeente secretaris en gemeente arts) vond nogal wat ongerechtigheden, zoals onverzorgde mestvaalten, smerige sloten en bekrompen woningen. Ernstiger was de pokkenepidemie van 1870-1871. Van de 84 overledenen in Maartensdijk stierf meer dan de helft aan de pokken.
Verdere werkzaamheden waren begrotingszaken, het schouwen van de wegen, het benoemen van een commissie die voor hooibroei moest waken en het vaststellen dat de Vuursche steeg toch echt altijd een openbare weg was geweest. Verkeerszaken kwamen aan de orde bij het vaststellen van de voorschriften voor het aanlijnen van trekhonden: dat mocht alleen onder de wagen of tussen de bomen van de wagen. Plannen in de provincie om het Tienhovensche kanaal te verlengen tot verder ten zuiden van Hilversum, stuitten op verzet van de meerderheid in de raad. Het valt op dat alle grootgrondbezitters (F.N.M. Eyck van Zuylichem, J.H.C en G.J.N. Hengst, N.P. Visscher en baron van Boetzelaer) ertegen waren. Te midden van al deze werkzaamheden stierf Twiss plotseling te Utrecht op 12 -2-1871. Hij werd opgevolgd door Hermanus Hagedoorn Brantjes.
PvH
Literatuur:
RHC Breukelen, gemeenteraadsnotulen Maartensdijk, inv. nr. 1019, jaren 1866-1871.
www.kasteleninutrecht.eu/Beukenburg/htm
www.onlinemuseumdebilt.nl/het-verdwenen-landhuis-Beukenburg