Afbeelding: Vijvertje in het Tuindorp was eerder een bosvijver (fotobijdrage Petra Genenger)
Rond 1920 begonnen de lokale Biltse woningbouwverenigingen met de bouw van Tuindorp, een ruim opgezette arbeiderswijk met het karakter van een tuinstad. Tuindorp was de Bilthovense variant op de ontwikkeling van een verantwoorde, betaalbare arbeiderswijk zoals de Woningwet die sinds 1902 verwachtte; iedere arbeider verdiende een vrijstaand huis met een voor- en een achtertuin. In grote steden viel zoiets door ruimtegebrek vaak lastig te realiseren. Maar in kleinere dorpen met weinig inwoners en veel landbouwgrond, zoals Bilthoven, was dat eenvoudiger en goedkoper. Het bedrijf Inventum, sinds 1908 ter plaatse gevestigd, was voor een deel van de bewoners een welkome werkgever.
Het Bilthovense Tuindorp verrees in een groene onbebouwde omgeving die werd betiteld als het Park nabij de Brandenburgerweg. Dit areaal was geruime tijd als boomkwekerij in functie geweest van de firma Groenewegen. Het landschapspark maakte deel uit van de landgoederen Meijenhage en Jagtlust
De Amsterdammer Johannes Barend Groenewegen kwam eind 19e eeuw via Zeist naar De Bilt. Zijn eerste boomkwekerij in de gemeente De Bilt was te vinden tussen de Soestdijkseweg Zuid, de Groenekanseweg, de Eerste Brandenburgerweg en de Antonie van Leeuwenhoeklaan. Naast de kwekerijen hield het bedrijf zich ook bezig met de aanleg van tuinen, buitenplaatsen en boomgaarden.
Poeliersbuurt
De honderd nieuwbouwwoningen in Tuindorp werden volgens een stedebouwkundig totaalplan verdeeld over een serie nieuwe straatnamen: Snippenlaan, Fazantenlaan, Patrijzenlaan, Hertenlaan, Hazenlaan en Konijnenlaan. Dat leverde het geheel de bijnaam ‘Poeliersbuurt’ op. De voormalige bosvijver van het landgoed Meijenhage werd opgenomen in het bouwplan en die bestaat nog steeds. De vijver is nu in zeer gecultiveerde vorm terug te vinden aan de Patrijzenlaan. Op de oude foto is, in de zoom van berkenbomen rond de vijver, waarschijnlijk de boomkwekershand van de firma Groenewegen nog te herkennen.
Het oorspronkelijke Meijenhage kwam in 1795 in handen van Jan Wolters van de Poll. Hij liet alles afbreken en bij kadastrale metingen in 1824 was er alleen nog sprake van een vijver die aan het oude landhuis zou herinneren.
VC
Afbeelding: de vijver in zijn huidige vorm aan de Patrijzenlaan. foto: Ronald de Graan.
Bronnen:
Een Tuindorp in De Bilt – Mascha van Damme – Oud-Utrecht juni 2009
De Bilt, geschiedenis en architectuur – Sabine Broekhoven en Sonja Barends 1995
Historische Kring d’Oude School – Firma Groenewegen