Dick Viezee werd in 1948 geboren in het herenhuis Schoonoord aan de rand van De Bilt, als tweede zoon van een wachtmeester van de Rijkspolitie en zijn vrouw. Hij en zijn broers Tom en Karel zijn babyboomers. Ze groeiden op in een tijd dat De Bilt nog sterk ‘verzuild‘ was. Dat de Rooms-Katholieke lagere school op een steenworp van zijn Christelijke Groen van Prinstererschool, de St. Michael heette was hem niet bekend. In 1946 hadden zijn ouders, toen pasgetrouwd, een bovenwoning in Schoonoord betrokken. Gebouwd in 1887 door een baron van Boetzelaer was het adres Utrechtseweg 139. Dat is later veranderd in De Holle Bilt 13.
Schoonoord verkeert in slechte staat en Dick Viezee maakt zich zorgen over de toekomst van zijn geboortehuis en van De Holle Bilt: Het buurtje met een recent feodaal verleden zou een gemeenschap moeten vormen. De Holle Bilt als de oudste beklinkerde weg van Nederland is van grote historische betekenis en de moeite van het in stand houden waard.
Dick Viezee vertelt: Mijn vader kon als oorlogsinvalide niet meer werken in de buitendienst van de Rijkspolitie en kreeg daarom een kantoorbaan. Het huis was al voor de oorlog in gebruik genomen door een provinciale politiedienst (Groepsbureau Utrecht) en er waren zelfs enkele cellen aangebouwd. Die zijn vermoedelijk nog steeds aanwezig in de uitbouw aan de westzijde. De tuinen die oorspronkelijk bij de woning hebben gehoord, waren door de aanleg van de vierbaansweg (N237, vóór de oorlog) ontoegankelijk geworden, evenals de andere percelen langs de Utrechtseweg.
Ik heb hier een bijna ideale jeugd gehad, althans qua wonen en ruimte voor mij en mijn broers en onze vrienden om te spelen en de wereld te ontdekken. De gigantische achtertuin stond vol met grote bomen, kastanjes en beuken. Restanten van een vroegere vijver en aangelegde tuin lagen braak voor ons om in te graven en een fietscrossbaan aan te leggen. ’s Winters lag er veel sneeuw en in de bossen en weilanden waren plassen waarop we schaatsten. Het tunneltje aan de Kapelweg werd in mijn lagereschooltijd aangelegd. Ik stond er vaak bij te kijken en zo heb ik eens een flinke klodder gesmolten asfalt uit een kokend teervat over mijn been heen gekregen. De schade is nog steeds zichtbaar.
Crossbrommers
Toen we groter werden, ontdekten we het bos Houdringe aan de overkant en daarachter gelegen Beerschoten en Panbos. Die waren toen nog niet overal toegankelijk, dus extra spannend voor ons om te ontdekken, eerst op fietsen en later zelfs met crossbrommers. Boswachters hebben ons nooit te pakken gekregen, hoewel het niet onmogelijk is dat mijn vader dezen te gelegener tijd geruststellend heeft toegesproken.
Aan de overkant lagen weilanden en stond een oude boerderij die in de jaren ’50 is vervangen door een zogenoemde proefboerderij, een modelbedrijf waarin de nieuwste technieken werden toegepast, zoals drainage. De mispel- en meidoornhagen langs het pad naar de boerderij werden geruimd en zo kon ik de bouwwerkzaamheden goed bekijken.
Van der Valk
In diezelfde periode zag ik gefascineerd, dat het café-restaurant De Biltsche Hoek verderop, dat was overgenomen door het concern Van der Valk, ingrijpend werd verbouwd. Klaas van der Valk sr. stichtte er een groot gezin. Het hotel werd uitgebouwd en gemoderniseerd. De naastgelegen woning van de familie Toes verdween voor de nieuwbouw. Het weilandje tussen onze huizen werd later een kolossaal motel en parkeerterrein.
Mijn kleuterschool stond op de hoek van de Burgemeester De Withstraat en de Tuinstraat. Mijn moeder hield mij al gauw thuis, omdat ik er zeer ongelukkig was; ik vond dat ik thuis op de grote zolder beter kon ‘werken’ dan onder die ‘kinderachtige’ juffen. Vervolgens bezocht ik de Christelijke Groen van Prinstererschool. De Blauwkapelseweg leidde naar de Rooms-Katholieke lagere school. Ik weet niet eens hoe die heette, want ik kwam er niet. Wel herinner ik mij dat wij rond de Waterweg, Blauwkapelseweg en Groen van Prinstererweg, strijd leverden met de ‘Roomsen’. Nou ja, we gooiden stenen naar elkaar.
Donkere pakken
Wij kerkten in de Dorpskerk: Hervormd, Gereformeerde Bond. Voor mij was die kerk synoniem voor sombere ouderlingen en diakenen in donkere pakken. De mannen zaten gescheiden van vrouwen en kinderen. Ik heb tot 1965 in De Bilt gewoond. Na de HBS aan het Reformatorisch College Blaucapel in Utrecht, nu het Gerrit Rietveldcollege, vertrok ik naar de Technische Hogeschool in Delft. Mijn ouders verhuisden een jaar later naar Streefkerk in de Alblasserwaard, waar mijn vader namens de Anti Revolutionaire Partij (ARP) burgemeester was geworden.
Na het vertrek van mijn ouders gingen huis en tuin verder teloor. Van der Valk heeft er nog een tijd medewerkers gehuisvest. Het zou het mij niet verbazen als de sporen van onze hobby’s nog op diverse plaatsen terug te vinden zijn.
Dick Viezee
Foto: Kleine Dick achter het herenhuis Schoonoord. Het huis was al voor de oorlog in gebruik genomen door een provinciale politiedienst (Groepsbureau Utrecht) en er waren zelfs enkele cellen aangebouwd. (Privécollectie)
Bronnen:
AD, Historiek, Historische Kring d’Oude School, Parlement.com, Provincie Utrecht, Utrechts Archief, Wikipedia
Zie overzicht Historische Kring d’Oude School de monumentnummers 48-57 Herenhuis Schoonoord is no. 52.
VC
