De fraaie zeventiende-eeuwse boerderij De IJzeren Mortier is in de negentiende eeuw gebruikt als kerkgebouw door gelovigen die zich afscheidden van de Nederlands Hervormde kerk. Het adres is Dorpsweg 119 Maartensdijk.
De boerderij van het jaar 1600 heeft een L-vormige plattegrond met opkamer, schilddak en een met riet gedekt stalgedeelte. In september 1836 vond er, in deze boerderij van Lambertus van Voorst een toen illegale huisbijeenkomst van de zogeheten Afgescheidenen plaats. Dat waren protestanten die zich niet wilden voegen in de officiële Hervormde Kerk van koning Willem I omdat zij vonden dat die te ver was afgedreven van het waarachtige geloof. Ondanks de grondwettelijke vrijheid van godsdienst werden deze afgescheiden diensten tegengewerkt. Men gebruikte een wet die vereiste dat voor bijeenkomsten van meer dan twintig personen de toestemming van de overheid vereist was.
Er werd toen nog geen aparte kerk gesticht. Dat gebeurde pas een halve eeuw later. In 1886 maakten Kuypers ‘kleine luyden‘ zich los van de Hervormde Kerk en in het dorp Maartensdijk kregen zij een eigen onderkomen. Van 1886 tot 1892 diende de IJzeren Mortier, thans in bezit van de gebroeders Doornenbal, als kerkgebouw.
DAB, AD
U bevindt u op de Rondleiding Kerkgebouwen. Voor het vervolg klik HIER.
Literatuur:
Anne Doedensen Hans Stevens, ‘Oud Maartensdijk belicht’. Het oude klooster ‘De IJzeren Mortier’. In : Stichtse Post, 20 april 1986.
FennaBrouwer, ‘De Afscheiding te Westbroek, Achttienhoven en Maartensdijk. In: St. Maerten, nr. 11 (december 1993) 10-21;
Anne Doedens, Nederland, Maartensdijk en de Gereformeerden, in St. Maerten nr. 35 (december 2008) 1-7;
Harry Zanting, Ooit gereformeerd, in: idem, 8-28.