Er doet een hardnekkig verhaal de ronde: in het deels ontgonnen, deels woeste gebied tussen de Vecht en de huidige Floris V- weg werd in 1296 graaf Floris V door vijandige edelen gevangengenomen. Door deze mythe werd de Rading-West in de twintigste eeuw omgedoopt tot de Graaf Floris V- weg. De afbeelding is een schilderij dat Karel Frederik Bombled in 1851 maakte (Collectie Museum Prinsenhof Delft).
Melis Stoke vertelt in zijn Rijmkroniek, hoe Floris graaf van Holland naar Utrecht reisde om zich daar te verzoenen met een paar lastige edelen. Er werd een overeenkomst gesloten om het conflict bij te leggen. Terwijl de graaf na de maaltijd een dutje deed, vertrokken de meeste edelen om een hinderlaag voor te bereiden. Gijsbrecht van Amstel was nog even gebleven en hij wekte de graaf: Het is te mooi weer om zo lang te slapen. U zou op de valkenjacht moeten gaan. Samen dronken ze eerst nog een glas wijn. Met een klein gevolg reed Floris uit.
Onderweg werd de graaf staande gehouden door de samenzweerders. Uw hoge sprongen zijn voorbij, zei Gerard van Velsen. U kunt ons niet langer ringeloren. Of u het goed vindt of niet: u bent onze gevangene. Ondanks het feit dat de Floris V zijn naam gaf aan de Floris V-weg, werd hij waarschijnlijk elders vermoord. Lambert Rijkszoon Lustigh (1656-1727, schepen in Huizen en ’lokaal-oudheidkundige’) bedacht deze onjuistheid. Hij bedacht dat de plaats van gevangenneming van Floris V aan de grens tussen Holland en het Sticht, bij de Egelshoek, was.
De tekst van Melis Stoke, ‘clerc’ op de grafelijke kanselarij van Floris V, geeft alle aanleiding om aan te nemen dat de gevangenneming niet bij Hollandsche Rading plaats vond. Hij schrijft over 23 juni 1296 (de dag van de gevangenneming): ‘(Floris V) reed de Catharijnepoort (aan de westkant van Utrecht) uit naar de Stadsweide een halve mijl (een half uur gaans) buiten de stad’.
De Floris V- weg ligt veel verder dan een half uur gaans van de stad Utrecht, bovendien was het gebied tussen Utrecht en het Gooi nog onontgonnen, woest gebied, waarschijnlijk moeilijk bereikbaar. De Stadsweide lag waarschijnlijk dicht bij de Vecht. De foute aanname van Lustigh werd overgenomen op de kaart die men vindt bij het onderwerp ‘De hofstede van de abdis van Elten’. (Met dank aan de heer Henk Veenstra te Hollandsche Rading). Hoe het zij, kort na zijn gevangenname werd de graaf bij Muiden vermoord.
Hieronder laten we zien hoe verschillende kunstenaars de gebeurtenis (waaraan de Floris V- weg op kennelijk onjuiste gronden zijn naam ontleent) hebben afgebeeld. Het is duidelijk hoe de tekening van Bombled hieronder de basis is geweest voor zijn schilderij hierboven. Het bekendst is natuurlijk de populaire schoolplaat van Isings.
Floris V gevangen genomen Karel Frederik Bombled 1856 (Collectie Atlas van Stolk)
De gevangenneming van Floris V Vaderlandsche Historieplaten 1855 (Collectie Atlas van Stolk)
Floris V door de edelen gevangengenomen, J.H. Isings 1926
DAB
Literatuur:
J.W. Verkaik, De moord op graaf Floris V (Hilversum 1996).
D.E.H. de Boer, E.H.P. Cordfunke en H. Sarfatij, Wi Florens, De Hollandse graaf Floris V in de samenleving van de dertiende eeuw, Utrecht 1996.
