De familie Copijn is een begrip in de gemeente De Bilt en ver daarbuiten. De firma Copijn is al zes generaties actief op het gebied van bomen, boomkwekerijen en boomverzorging in Groenekan. Vanaf 1850 begon Jan Copijn ook met tuin- en landschapsarchitectuur. Belangrijk voor het familiebedrijf was innovatie. Zo introduceerde J’ørn Copijn ruim vijftig jaar geleden als eerste in Nederland het begrip ‘boomchirurgie’.Foto: Het verplaatsen van een boom voor kasteel De Haar. (Archief De Haar)
In 1763 startte Hendrik Copijn I, de grondlegger van het ‘Copijn-imperium’, een eigen boomkwekerij in Groenekan, nadat hij als tuinman had gewerkt op verschillende buitenplaatsen. Groenekan lag op de overgang van het droge zand van de Utrechtse Heuvelrug in het oosten en het vochtige veen in het westen: een ideale locatie voor het kweken van bomen. Zijn zoon Hendrik I, en diens zoon Hendrik III waren ook boomkwekers. Jan Copijn begon met een combinatie van een boomkwekerij en tuinarchitectuur. Later kwam daarbij ook de ‘gewone’ architectuur, want Peter, de jongere broer van Jan, was aannemer en architect. Hij ontwierp ook de buitenplaatsen als Villa Welgelegen en Villa Kweekzicht in Groenekan.
Van de zonen van Jan ontwikkelde Hendrik IV – de oudste – zich tot de meest bekende tuinarchitect van de familie Copijn. Hendrik IV werkte tot 1900 samen met zijn halfbroer Pieter Gerard onder de naam Gebroeders Copijn. Daarna ging ieder zijn eigen weg. De boomkwekerij werd verdeeld. Hendrik IV – ook wel Henri genoemd – ging verder met zijn zoon Lodewijk in het bedrijf H. Copijn en Zoon. Pieter Gerard ging verder met zijn eigen bedrijf P.G. Copijn. De hoofdman bij de uitvoering van de tuin van de Haar (Christiaan Schouten) werd compagnon bij Copijn en trouwde met de zus van Hendrik IV. Samen met Lodewijk namen zij in 1908 het bedrijf van hun vader over en in 1909 kochten zij het deel van de afgesplitste boomkwekerij van Pieter Gerard weer terug, zodat H. Copijn en Zoon weer één bedrijf werd.
Het bedrijf H. Copijn en Zoon ging steeds over van vader op zoon en is altijd gevestigd geweest in Groenekan. Tegenwoordig zijn leden van de familie Copijn actief in twee bedrijven. J’ørn Copijn is betrokken bij het bedrijf Copijn Landschapsarchitecten (zie: https://www.copijn.nl/ ) en ontwerpt nog steeds. Anne-Kim en Mark Copijn hebben het bedrijf van hun vader Loek overgenomen dat het predicaat koninklijk draagt. (zie http://www.copijn-groenekan.nl/)
Veel indrukwekkende historische tuinen zijn ontworpen door de Copijnen. Zo kregen de gebroeders Copijn in 1885 de opdracht om het Hydepark te Doorn in te richten. In 1895 hebben zij voor baron Van Zuylen de nog steeds bestaande tuin van kasteel De Haar ingericht. Het weidse landschap kreeg een Engels landschapspark en de tuinen rond het kasteel waren in Franse stijl. In het bedrijf werden ook technische snufjes ontwikkeld zoals de Mallejan. Deze uitzonderlijk lange wagen kon volwassen bomen uit de omgeving transporteren naar Haarzuilen. Waar het bedrijf zich eerst bezig hield met de buitenplaatsen en landgoederen, volgden in de eerste helft van de twintigste eeuw de kleinere villatuinen, recreatieparken, golfbaanparken en begraafplaatsen.
Enkele voorbeelden van latere projecten: in 1932 werd het Sportpark en Natuurbad ‘Biltsche Duinen’ in Bilthoven door H. Copijn en Zoon ontworpen. In diezelfde tijd ontwierp het bedrijf in opdracht van C.W.T. baron van Boetzelaer van Dubbeldam het wandelpark in De Bilt.
J’ørn Copijn heeft het werken met bomen van zijn grootvader Peter Gerard voortgezet in 1966 in Groenekan, samen met zijn broer Alrik. J’ørn werd geïnspireerd door de ontwikkelingen in Duitsland en ontwikkelde als eerste in Nederland de boomchirurgie. Het aantal ladderwagens, hoogwerkers en busjes nam zo sterk toe dat uitbreiding van de loodsen noodzakelijk was. Er waren echter geen uitbreidingsmogelijkheden in Groenekan, zodat de onderneming in 1975 verhuisde naar de Gageldijk in Utrecht.
In 2006 is J’ørn Copijn gestart met de onderneming Copijn Bruine Beuk voor landschapsarchitectuur en advies en daarmee was hij weer terug in Groenekan. De familie woont in het 130 jaar oude huis Welgelegen in Groenekan. Het huis is sinds 2001 beschermd rijksmonument.
JJR
U bevindt u op de Rondleiding Industrieel Erfgoed. Voor het vervolg klik HIER.
Bronnen:-
Interview J’ørn Copijn en Lia Copijn-Schukking
Interview Anne-Kim Copijn
Lia Copijn-Schukking en Marina Laméris, ‘Welgelegen, biografie van een Copijn-huis’, 2011
J’ørn Copijn en Lia Copijn-Schukking, ‘Het groene goud’, 2016
Mariëtte Kamphuis, ‘Met levend materiaal. Copijn 1763-2013. Tweehondervijftig jaar tuinlieden, boormkwekers, boomverzorgers en tuin- en langschapsarchitecten’, 2014
Voor een overzicht van de familie Copijn en de bedrijven Copijn klik hier: Copijn.
Voor het ontwerpen van kasteel De Haar klik HIER.
Voor Welgelegen klik HIER.
Hieronder: een tekening die Hendrik Copijn in 1850 maakte als oefening.
